Xuất khẩu tôm chân trắng sang châu Âu: Quy định và khuyến nghị

Ở châu Âu, tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương là sản phẩm tôm phổ biến nhất trên thị trường, do nguồn cung cấp cao và giá tương đối thấp. Điều này mang lại cho bạn cơ hội lớn vì sản phẩm đã có chỗ đứng ở cả các phân khúc thị trường chính như siêu thị và dịch vụ ăn uống cũng như các thị trường ngách. Tuy nhiên, xuất khẩu sản phẩm này cũng phải đối mặt với thị trường cạnh tranh cao và có những yêu cầu riêng.

Sản phẩm tôm chân trắng

1. Tôm chân trắng phải tuân thủ những yêu cầu gì để được phép vào thị trường Châu Âu?

Yêu cầu bắt buộc là gì?

Phê duyệt kế hoạch giám sát dư lượng đối với xuất khẩu sản phẩm nuôi trồng

Để xuất khẩu tôm thẻ chân trắng sang châu Âu, chính phủ nước XK phải có kế hoạch giám sát dư lượng (RMP) đã được cơ quan an toàn thực phẩm châu Âu phê duyệt. Kế hoạch này cần nêu chi tiết cách thức cơ quan thẩm quyền ở nước XK đảm bảo rằng không có chất cấm nào (như các loại kháng sinh có tác động đến sức khỏe con người) được sử dụng trong quá trình sản xuất các sản phẩm nuôi trồng thủy sản xuất khẩu sang Châu Âu để những sản phẩm đó được coi là an toàn cho tiêu dùng của con người.

'Cơ quan có thẩm quyền' là cơ quan mà Liên minh Châu Âu nhận thấy có khả năng (có thẩm quyền) cao nhất để giám sát các sản phẩm thủy sản xuất khẩu sang EU. EU ký một thỏa thuận với cơ quan này, giao cho họ trách nhiệm áp dụng các biện pháp kiểm soát bắt buộc trước khi xuất khẩu. Tại Ấn Độ, đó là Hội đồng Thanh tra Xuất khẩu, ủy quyền một phần trách nhiệm cho Cơ quan Phát triển Xuất khẩu Thủy sản (MPEDA), cả hai đều trực thuộc Bộ Thương mại. Ở Bangladesh, đó là Cục Thủy sản thuộc Bộ Nông nghiệp, Thủy sản và Phát triển Nông thôn. Ở Việt Nam đó là NAFIQAD, thuộc Bộ NN và PTNT.

Sau khi các cơ quan có thẩm quyền Châu Âu phê duyệt kế hoạch giám sát dư lượng của nước XK, nước đó mới được phép xuất khẩu các sản phẩm thủy sản nuôi trồng sang Châu Âu. Tuy nhiên, bản thân công ty xuất khẩu cũng cần được phê duyệt, do đó, cơ quan có thẩm quyền sẽ kiểm tra các cơ sở và hệ thống quản lý của bạn và đảm bảo rằng chúng tuân thủ các yêu cầu trong RMP. Sau đó, công ty của bạn sẽ nhận được mã 'Aq', viết tắt của cơ sở chế biến Nuôi trồng thủy sản trong danh sách các cơ sở được chấp thuận của Châu Âu.

Ngoài việc phê chuẩn nhà máy chế biến, cơ quan có thẩm quyền nước XK phải truy xuất được nguồn gốc khi có vấn đề. Ví dụ trường hợp có một container tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương bị từ chối ở châu Âu do có chất cấm, Chính phủ nước XK phải đảm bảo rằng cơ quan thẩm quyền có thể truy xuất nguồn gốc của vấn đề, nếu cần phải truy xuất đến tận ao nuôi. Các nhà chức trách Châu Âu sẽ yêu cầu công ty của bạn và cơ quan có thẩm quyền phải đệ trình một kế hoạch hành động khắc phục để ngăn chặn vấn đề lặp lại trong tương lai.

Điều quan trọng là công ty xuất khẩu và cơ quan có thẩm quyền nước XK phải phối hợp cùng nhau để tuân thủ các quy định của Châu Âu, như trường hợp của Ấn Độ gần đây là một ví dụ. Ấn Độ đang bị kiểm tra 100% đối với các container tôm chân trắng Thái Bình Dương xuất khẩu sang châu Âu, vì trong những năm trước nhiều container tôm Ấn Độ bị từ chối do có kháng sinh. Các nhà chức trách Ấn Độ đã không thuyết phục được các nhà chức trách châu Âu rằng Ấn Độ sẽ khắc phục thông qua biện pháp điều chỉnh phù hợp. Do đó, các nhà chức trách châu Âu áp dụng kiểm tra nhiều hơn, khiến tôm xuất khẩu từ Ấn Độ sang châu Âu trở nên rủi ro hơn.

Các nhà chức trách châu Âu sẽ thường xuyên kiểm tra RMP của quốc gia bạn. Đây là một cuộc kiểm tra riêng biệt, chỉ tập trung vào việc kiểm soát dư lượng trong nuôi trồng thủy sản. Bạn sẽ cần làm việc cùng với các cơ quan có thẩm quyền để theo dõi bất kỳ thiếu sót nào được nhóm thanh tra xác định. Nếu theo dõi một cách xây dựng và tích cực, rất có thể điều này sẽ làm hài lòng các nhà chức trách châu Âu. Mục đích chính của cuộc kiểm tra là để đảm bảo rằng tình hình ở quốc gia của bạn đang được cải thiện liên tục, cho đến khi tất cả các yêu cầu của luật pháp Châu Âu được đáp ứng.

Bạn cần có khả năng truy xuất sản phẩm tôm của bạn tới ao nuôi

Liên minh Châu Âu yêu cầu bạn phải có hệ thống để xác định nhà cung cấp và khách hàngtrực tiếp sản phẩm của bạn (hai khâu trước và sau của chuỗi cung ứng). Điều này có nghĩa là, khi bạn gom các sản phẩm từ nhiều nhà cung cấp khác nhau vào một lô, bạn cần phải hiển thị các nhà cung cấp khác nhau trên mỗi lô. Cũng áp dụng tương tự như thế, khi bạn mua nguyên liệu trực tiếp từ các đầm nuôi hoặc các đại lý khác nhau. Trong mọi trường hợp, bạn cần phải có khả năng xác định các sản phẩm theo cách mà bạn có thể truy nguyên nguyên liệu thô trở lại giai đoạn thu hoạch. Bạn làm điều này càng chính xác, bạn càng ít phải thu hồi sản phẩm khi xảy ra sự cố.

Việc ghi nhãn cho các sản phẩm thủy sản nuôi trồng hơi khác so với các sản phẩm đánh bắt tự nhiên

Sản phẩm tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương cần được dán nhãn theo các yêu cầu về nhãn mác của Châu Âu đối với các sản phẩm thủy sản nuôi trồng. Để hiểu tổng quan đầy đủ về các yêu cầu ghi nhãn, hãy đọc nghiên cứu yêu cầu của khách hàngCBI. Các yêu cầu sau là phù hợp, đặc biệt nếu bạn xuất khẩu tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương sang châu Âu.

- Trái với các sản phẩm hải sản đánh bắt tự nhiên là bạn cần đề cập đến phương pháp đánh bắt cụ thể, thì đối với các sản phẩm nuôi trồng thủy sản: bạn chỉ cần đề cập đến phương thức sản xuất: ‘nuôi’.

- Đối với các sản phẩm hải sản đánh bắt tự nhiên, bạn phải gộp cả khu vực FAO nơi hải sản được đánh bắt trong phần xuất xứ. Đối với các sản phẩm nuôi trồng thủy sản, bạn chỉ cần đề cập đến quốc gia sản xuất (ví dụ: Honduras). Nếu sản phẩm của bạn bao gồm tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương từ nhiều nguồn gốc khác nhau (ví dụ: nếu bạn lấy nguyên liệu từ một quốc gia khác), bạn nên ghi tất cả các quốc gia trên nhãn.

- Việc ghi nhãn về lượng nước bổ sung vào sản phẩm ngày càng được chú ý. Đối với các sản phẩm giá trị gia tăng, nếu có nước bổ sung cũng phải ghi trên nhãn bao bì nếu lượng nước thêm vào chiếm hơn 5% trọng lượng của thành phẩm.

- Trong vài năm qua, ghi nhãn phải rõ trọng lượng tịnh của sản phẩm. Việc liệt kê tổng trọng lượng trên nhãn bao bì không còn được phép nữa, vì điều này được coi là gây hiểu lầm cho người tiêu dùng.

Khách hàng thường có những yêu cầu bổ sung nào?

Khách hàng muốn được đảm bảo thêm về an toàn thực phẩm và sức khỏe cho con người

Nhiều khách hàng ở Châu Âu muốn các sản phẩm được chế biến theo tiêu chuẩn chất lượng vượt quá các quy tắc vệ sinh tiêu chuẩn của Châu Âu. Có các chứng chỉ đảm bảo các tiêu chuẩn khắt khe hơn.

Một số yêu cầu bổ sung bao gồm kiểm soát nhiệt độ trong quá trình chế biến, vệ sinh, truy xuất nguồn gốc, tình trạng của kho lạnh và các quy trình an toàn. Một số chứng nhận chất lượng quốc tế cung cấp cho khách hàng những đảm bảo đó. Các chứng nhận an toàn thực phẩm được yêu cầu nhiều nhất là Tiêu chuẩn Thực phẩm Quốc tế (IFS) và/hoặc Hiệp hội Bán lẻ Anh (BRC). Thực hiện khoản đầu tư này rõ ràng là một ý tưởng hay, vì nó không chỉ bắt buộc đối với thị trường châu Âu mà còn đối với các thị trường khác trên thế giới.

Một yêu cầu khác được yêu cầu nhiều hơn là phải có Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR). Điều này chứng tỏ rằng bạn quan tâm đến lợi ích của nhân viên và cộng đồng. Ngay cả một số tiêu chuẩn bền vững, chẳng hạn như ASC, hiện đang phát triển các tiêu chuẩn CSR của họ để có thể kết hợp với tiêu chuẩn sản xuất. Tuy nhiên, cũng có những nhãn tập trung hơn.

Các chứng nhận bền vững cụ thể do khách hàng yêu cầu

Nếu bạn muốn kinh doanh với các siêu thị châu Âu, bạn sẽ cần quan tâm việc trang trại của bạn hoặc các nhà cung cấp của bạn có chứng nhận về tính bền vững. Hiện tại, chương trình chứng nhận hàng đầu trong lĩnh vực bán lẻ ở Châu Âu là tiêu chuẩn tôm của Hội đồng Quản lý Nuôi trồng Thủy sản (ASC).

Tuy nhiên, trong những năm qua, Sáng kiến ​​Thủy sản Bền vững Toàn cầu (GSSI) đã làm việc trên một hệ thống tiêu chuẩn cho các chứng chỉ về tính bền vững. Thông qua đó, đảm bảo tất cả các chứng nhận được GSSI phê duyệt đều phù hợp với tiêu chuẩn của FAO và do đó là chương trình tốt nhất. Khi nhiều tiêu chuẩn được đưa vào, rất nhiều nhà bán lẻ (và các công ty thủy sản khác) tự thích nghi với GSSI.

Điều này mang lại cơ hội cho bạn với tư cách là nhà xuất khẩu, vì sẽ có nhiều chương trình chứng nhận thủy sản tham gia vào thị trường, chẳng hạn như Thực hành Nuôi trồng Thủy sản Tốt nhất (BAP) của Liên minh Nuôi trồng Thủy sản Toàn cầu. Tuy nhiên, hầu hết người tiêu dùng vẫn chưa quen với những tiêu chuẩn khác này, vì vậy các nhà bán lẻ có thể tiếp tục tập trung vào ASC ngay từ bây giờ. Các tiêu chuẩn bền vững này sẽ là giấy phép để sản xuất trong một vài năm.

Yêu cầu sản phẩm cụ thể cho mỗi thị trường

Các yêu cầu khác chủ yếu liên quan đến loại sản phẩm. Ví dụ, màu sắc của sản phẩm đông lạnh thô và sản phẩm đông lạnh đã nấu chín. Ví dụ, các yêu cầu về kích cỡ tôm nguyên con có thể được quy định để sản xuất các sản phẩm cụ thể. Tổng quan về các thông số kỹ thuật của các sản phẩm phổ biến nhất được cung cấp trong bảng dưới đây.

Các yêu cầu đối với thị trường ngách là gì?

Thị trường tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương của Châu Âu có cả thị trường ngách cho các sản phẩm hữu cơ. Theo tiêu chuẩn nuôi trồng thủy sản hữu cơ của Liên minh Châu Âu, chỉ những loài có nguồn gốc từ khu vực sản xuất mới có thể được chứng nhận là hữu cơ. Điều này có nghĩa là chỉ các trang trại nuôi tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương ở Nam, Trung hoặc Bắc Mỹ mới có thể được chứng nhận hữu cơ, vì tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương không có nguồn gốc từ châu Phi, châu Á, châu Âu hoặc châu Đại Dương.

Tiêu chuẩn nuôi trồng thủy sản hữu cơ của Liên minh Châu Âu là yêu cầu tối thiểu mà khách hàng đối với phân khúc hữu cơ sẽ có. Một số khách hàng có thể yêu cầu các chứng chỉ bổ sung như Naturland từ Đức hoặc Agricultural Biologique từ Pháp.

2. Tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương được tiêu thụ trên thị trường Châu Âu thông qua những kênh nào?

Các phân khúc thị trường cuối cùng của châu Âu liên quan nhất đối với tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương là bán lẻ, bán buôn và dịch vụ thực phẩm. Bạn có thể tiếp cận thị trường thông qua quan hệ đối tác với các nhà bán lẻ hoặc nhà nhập khẩu hoặc thông qua đại lý. Vì thị trường tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương của Châu Âu rất đa dạng, nên nó cũng phụ thuộc vào loại sản phẩm mà bạn có thể cung cấp. Nếu bạn không có các chứng nhận về tính bền vững, tốt hơn là nên bắt đầu ở cấp độ bán buôn thay vì bán lẻ.

Thị trường cuối cùng được phân khúc như thế nào?

Bán lẻ bao gồm các siêu thị, cơ sở bán cá chuyên dụng và các quầy hàng ở chợ đường phố bán trực tiếp cho người tiêu dùng. Dịch vụ bán buôn và thực phẩm bao gồm các nhà bán buôn chuyên biệt và bán buôn rộng rãi bán tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương cho các đầu bếp nhà hàng.

Trong bán lẻ, tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương thường được bán cả dạng ướp lạnh và đông lạnh. Trong lĩnh vực bán buôn và dịch vụ thực phẩm, tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương gần như hoàn toàn được tiêu thụ dưới dạng đông lạnh.

Tầm quan trọng của 1 phân khúc so với phân khúc kia có thể khác nhau đáng kể giữa các khu vực khác nhau của Châu Âu. Ví dụ, ở Nam Âu, các chợ đường phố và các cửa hàng chuyên bán cá có vị trí khá vững chắc trên thị trường, và một số người tiêu dùng thích mua tôm ướp lạnh ở đó. Ở Tây Bắc Âu, các siêu thị chiếm tỷ trọng lớn hơn trong việc mua tôm. Trên khắp châu Âu, ít nhất khoảng 50% lượng tôm tiêu thụ trong gia đình được mua trong các siêu thị.

Các siêu thị và thị trường bán buôn đại diện cho phần lớn thị trường châu Âu đối với tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương.

Nhìn chung tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương liên tục tăng thị phần do giá bán ở mức thấp. Nó thường là lựa chọn rẻ nhất và người tiêu dùng châu Âu có xu hướng quan tâm giá cả. Nhìn chung, mặc dù doanh số bán tôm đã tăng, nhưng doanh số bán tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương thậm chí còn tăng nhanh hơn mức trung bình. Nhu cầu đối với tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương đã tăng lên rõ ràng trong đợt bùng phát COVID-19 đầu tiên ở châu Âu. Doanh số bán hàng tại siêu thị tăng đột biến và các nhà bán lẻ cho biết doanh số bán tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dươn tăng 40-60% so với mức bình thường kể cả tôm tươi và đông lạnh.