Nhiều doanh nghiệp cá tra rút khỏi thị trường EU

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), tính đến cuối tháng 6/2021, có khoảng 60% dân số trên toàn Liên minh châu Âu (EU), tức khoảng 220 triệu người đã được tiêm ít nhất một liều vắc xin ngừa COVID-19.

Hoạt động sản xuất, kinh doanh của các nhà nhập khẩu EU đang ổn định trở lại. Tuy nhiên, XK cá tra Việt Nam sang thị trường này vẫn tiếp tục giảm. Tính đến nửa đầu tháng 6/2021, tổng giá trị XK cá tra sang EU đạt 51 triệu USD, giảm 21% so với cùng kỳ.

Trong 5 tháng đầu năm 2021, giá cá tra XK trung bình sang thị trường EU vẫn dao động quanh mức 2,35 USD/kg (tương đương cùng kỳ năm trước). Tuy nhiên, các khách hàng nhập khẩu yêu cầu mua hàng chất lượng cao hơn nhưng giá thấp hơn nên nhiều doanh nghiệp (DN) XK cá tra khó có thể tiếp tục duy trì doanh thu, thị phần ở thị trường này. Tính tới cuối tháng 5/2021, đã có gần 25 DN XK cá tra Việt Nam “thoái” lui khỏi thị trường EU.

Một số DN XK cá tra sang thị trường EU phản ánh rằng, trong nửa đầu năm nay, nhiều nhà nhập khẩu cho biết họ phải đối mặt với khó khăn về tài chính do nhu cầu tiêu thụ cá thịt trắng, trong đó có cá tra tại nhiều thị trường của khu vực chưa tăng, trong khi chi phí logistic, chi phí vận chuyển… tăng đáng kể. Nhiều khách hàng EU đã chủ động đề nghị được giảm mua, hủy hoặc hoãn các đơn hàng đã ký hoặc sắp sửa ký.

Theo đánh giá của một số DN cá tra, để giữ được mức giá XK sang EU ổn định (không tăng cao) so với cùng kỳ năm ngoái là một cố gắng không nhỏ vì từ đầu năm nay, chi phí đầu vào cho sản xuất, nuôi trồng, chế biến đã tăng mạnh.

Giá nguyên liệu vật tư tăng 3-4 đợt, các mặt hàng thiết yếu phục vụ cho hoạt động của nhà máy cũng tăng từ 5-25%, giá thức ăn thủy sản cũng tăng từ 15-20%, chưa kể tiền lương người lao động, cước vận tải biển tăng từ 5-7 lần… Do vậy, hầu hết nhà chế biến cá tra không chấp nhận được đề nghị giảm giá từ khách hàng EU sẽ “bỏ cuộc”, lặng lẽ chuyển hướng sang các thị trường khác.

Theo VASEP, tính hết nửa đầu năm 2021, XK thủy sản đạt trên 4,1 tỷ USD, tăng hơn 12% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, XK cá tra sau khi tăng mạnh 39% trong tháng 5, tiếp tục tăng 35% trong tháng 6 khi đạt trên 150 triệu USD. Tổng 6 tháng đầu năm nay, XK cá tra đạt 788 triệu USD, tăng 18% so với cùng kỳ năm ngoái.

Thị trường Trung Quốc mặc dù giảm nhưng vẫn là số 1 của XK cá tra Việt Nam khi chiếm 26% thị phần. Những ách tắc của thị trường này đang tác động đáng kể đến XK của DN Việt Nam. Dự báo XK cá tra sang Trung Quốc sẽ tiếp tục giảm khoảng 5-7% trong những tháng tới.

Còn XK cá tra sang Mỹ và một số những thị trường nhỏ đang hồi phục rất mạnh mẽ, riêng thị trường Mỹ đang tăng khoảng trên 170%, chiếm 21% tổng XK cá tra Việt Nam.

Các thị trường như Mexico, Brazil, Anh, Thái Lan, Hà Lan, Colombia, Nga đều đạt mức tăng trưởng 3 con số (từ 100-450%). Mỗi thị trường này chiếm khoảng 2,5-4% giá trị XK cá tra của Việt Nam, sẽ là những điểm đến tiềm năng cho cá tra Việt, bù đắp sự sụt giảm tại Trung Quốc.

Cảnh Kỳ