XK cá tra Việt Nam: Trung Quốc giảm tốc, CPTPP và Nam Mỹ thành động lực tăng trưởng

Tám tháng đầu năm 2025, XK cá tra đạt 1,4 tỷ USD, tăng 10% so với cùng kỳ năm 2024, khẳng định vai trò ngành hàng chủ lực của thủy sản Việt Nam. Nhóm các sản phẩm HS03 (tươi/đông lạnh/khô) đóng góp 1,383 tỷ USD, chiếm gần 98% tỷ trọng trong tổng giá trị cá tra XK sang các thị trường, trong đó phile cá tra đông lạnh mã HS0304 đạt hơn 1,1 tỷ USD, tăng 11% so với cùng kỳ năm ngoái – tiếp tục là sản phẩm chủ lực.

Đáng chú ý, sản phẩm chế biến (HS16) đạt 36 triệu USD, tăng trưởng ấn tượng 32% so với cùng kỳ năm 2024, cho thấy những tín hiệu trong việc đa dạng hóa các sản phẩm GTGT.

XK cá tra sang thị trường Trung Quốc & Hồng Kông trong 8 tháng đầu năm nay chứng kiến tăng trưởng âm giảm 4% so với cùng kỳ, chỉ đạt 357 triệu USD, chiếm 25% tỷ trọng trong tổng cá tra Việt Nam XK. Riêng tháng 8, XK cá tra sang thị trường này cũng giảm 4% so với cùng kỳ, đạt 55 triệu USD.

CPTPP và Nam Mỹ trở thành trụ cột tăng trưởng

Khối các quốc gia được trợ lực bởi Hiệp định CPTPP dẫn đầu tốc độ tăng trưởng NK cá tra Việt Nam trong 8 tháng đầu năm nay, với 242 triệu USD, tăng 36% so với cùng kỳ năm ngoái – mức cao nhất trong tất cả các khối thị trường. Nhật Bản, Canada, Mexico, Chile đều ghi nhận nhu cầu ổn định, đặc biệt với phile chất lượng cao và sản phẩm chế biến sâu. Nguyên nhân chính nằm ở ưu đãi thuế quan gần như 0% từ hiệp định CPTPP, giúp cá tra Việt Nam có lợi thế giá đáng kể so với cá minh thái, cá rô phi. Đồng thời, các nước này yêu cầu tiêu chuẩn chất lượng và truy xuất nguồn gốc rõ ràng – những yếu tố mà nhiều DN Việt đã đáp ứng, từ đó nâng giá trị trung bình đơn hàng.

Ngoài CPTPP, Nam Mỹ cũng dần chứng minh là điểm đến lý tưởng cho XK cá tra Việt Nam. Tính đến hết tháng 8/2025, XK cá tra sang Brazil - Quốc gia được coi là cửa ngõ của khu vực Nam Mỹ, đạt 118 triệu USD, tăng 54% so với cùng kỳ năm ngoái, nhờ nhu cầu thay thế cá rô phi nội địa và sự quen thuộc ngày càng cao của người tiêu dùng với cá tra. Colombia, Chile tiếp tục NK ổn định, tạo thêm độ phủ cho sản phẩm Việt tại khu vực này. Hai khu vực CPTPP và Nam Mỹ không chỉ bù đắp phần giảm từ Trung Quốc mà còn mở ra cơ hội gia tăng lợi nhuận nhờ đơn hàng chất lượng cao, thời gian thanh toán tốt hơn và biên lợi nhuận cao hơn. Đây chính là lý do cả CPTPP và Nam Mỹ đang trở thành “đôi cánh tăng trưởng” mới cho cá tra Việt Nam.

Nửa cuối 2025: Thời điểm chiến lược để tái cấu trúc thị trường

Nửa cuối năm nay, nguồn cung cá tra nguyên liệu đang dần thắt chặt, giá XK có xu hướng phục hồi trong quý IV/2025. Đây là cơ hội để DN tập trung chốt hợp đồng tại các thị trường tăng trưởng nhanh như CPTPP và Nam Mỹ, đón đầu mùa lễ hội cuối năm. Song song với đó, Mỹ và EU tiếp tục duy trì vai trò là 2 thị trường ổn định, yêu cầu tiêu chuẩn bền vững cao – buộc ngành cá tra nâng chuẩn chất lượng để giữ thị phần.

Không thể bỏ qua thị trường ASEAN tiềm năng, với XK cá tra sang Thái Lan đạt 52 triệu USD trong 8 tháng đầu năm nay, tăng 31% và Philippines đạt 26 triệu USD, tăng 31% so với cùng kỳ năm ngoái.

Nếu DN đồng thời củng cố vị thế tại ba trụ cột chính – CPTPP, Nam Mỹ và các thị trường truyền thống như Mỹ – EU – ASEAN – ngành cá tra Việt Nam sẽ thiết lập được cấu trúc thị trường đa cực, giảm rủi ro phụ thuộc vào bất kỳ một thị trường đơn lẻ và nâng cao khả năng chống chịu trước biến động thương mại toàn cầu.