Phát triển bền vững ngành thủy sản

Nông dân xã Hòn Đất phát triển mô hình tôm công nghệ cao. Ảnh: THÙY TRANG

An Giang có vùng biển rộng lớn, ngư trường với nguồn lợi thủy sản phong phú, đa dạng, cùng hệ thống sông, kênh, rạch chằng chịt là điều kiện thuận lợi để phát triển mạnh ngành thủy sản cả về khai thác và nuôi trồng thủy sản nước ngọt, nước lợ.

Tận dụng tiềm năng

Những năm qua, ngành thủy sản đóng góp đáng kể vào tăng trưởng kinh tế của tỉnh. Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, ước tính sản lượng thủy sản khai thác và nuôi trồng năm 2025 của tỉnh đạt hơn 1,5 triệu tấn, trong đó sản lượng các mặt hàng thủy sản chủ lực như cá tra, tôm nước lợ, nhuyễn thể, cá lồng bè đạt hơn 1,1 triệu tấn/năm.

Để khai thác tốt tiềm năng, tỉnh quan tâm đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng thủy lợi phục vụ sản xuất; tăng cường chuyển giao khoa học, kỹ thuật, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất giúp tăng năng suất và sản lượng nuôi trồng thủy sản. Bên cạnh đó, tỉnh ban hành nhiều chính sách ưu đãi nhằm thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nuôi biển, nuôi thủy sản nước ngọt và nước lợ.

Các vùng nuôi được quy hoạch phù hợp từng tiểu vùng sinh thái, với các đối tượng nuôi đa dạng. Vùng nuôi tôm nước lợ không ngừng mở rộng cả về diện tích và sản lượng tại các địa phương thuộc vùng tứ giác Long Xuyên, U Minh Thượng, với các hình thức như nuôi tôm công nghiệp ứng dụng công nghệ cao, mô hình tôm - lúa, tôm - cua, tôm sú - tôm càng xanh… mang lại hiệu quả kinh tế cao, nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn.

Ông Phạm Văn Sử, ngụ ấp Bời Lời, xã Vĩnh Bình chia sẻ: “Tôi canh tác 3ha đất. Từ khi chuyển sang mô hình luân canh lúa - tôm càng xanh xen canh tôm thẻ, mỗi vụ tôm càng xanh từ 5 - 6 tháng, tôi thu lãi từ 100 - 120 triệu đồng. Ngoài ra, để lấy ngắn nuôi dài, tôi thả tôm thẻ với mật độ thưa xen canh tôm càng xanh. Tôm thẻ mau lớn, sau 2 - 3 tháng cho thu hoạch. Nhờ cách làm này, gia đình tôi có thu nhập ổn định, đời sống ngày càng khấm khá”.

Để nâng cao hiệu quả nuôi trồng thủy sản trên biển, tỉnh đang chuyển đổi dần từ hình thức nuôi truyền thống sang nuôi lồng nhựa HDPE, nuôi xa bờ, ứng dụng công nghệ cao; tăng cường liên kết sản xuất nhằm giảm chi phí và giá thành sản phẩm. Đến nay, ngành nông nghiệp tỉnh triển khai mô hình nuôi biển công nghệ cao cho 23 hộ dân, với tổng số 88 lồng nuôi. Ngoài ra, có 5 doanh nghiệp, nhà đầu tư có năng lực tiên phong đầu tư vào nuôi biển công nghệ cao tại các vùng biển của tỉnh như Kiên Hải, Sơn Hải, Hòn Nghệ, Phú Quốc và Tiên Hải, với tổng vốn hơn 1.110 tỷ đồng.

Riêng ngành hàng cá tra, toàn tỉnh hiện có 18 doanh nghiệp và 23 nhà máy chế biến với công suất hơn 350.000 tấn/năm. Để nâng cao chất lượng và hướng tới phát triển ổn định, bền vững, tỉnh đã và đang nhân rộng mô hình nuôi ứng dụng công nghệ cao, thân thiện với môi trường, gắn với truy xuất nguồn gốc phục vụ xuất khẩu. Song song đó, tiếp tục áp dụng các tiêu chuẩn: BAP, GlobalGAP, ASC và xây dựng chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ - chế biến nhằm đảm bảo đầu ra cho người nuôi. Tỉnh cũng duy trì xuất khẩu vào các thị trường truyền thống, đồng thời phát triển các thị trường tiềm năng thông qua việc tận dụng các Hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký kết.

Giảm khai thác, tăng nuôi trồng

Thực tế cho thấy, ngành thủy sản của tỉnh phát triển mạnh nhưng vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế. Lĩnh vực nuôi trồng tăng trưởng khá, nhưng còn nhỏ lẻ, rủi ro do dịch bệnh và biến động giá cả thị trường; thiếu nguồn giống chất lượng; trong khi thị trường xuất khẩu ngày càng siết chặt yêu cầu kỹ thuật. Bên cạnh đó, nghề khai thác thủy sản đang gặp khó khăn do nguồn lợi suy giảm, chi phí cao, hiệu quả thấp…

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Lê Hữu Toàn cho biết: “Định hướng thời gian tới, tỉnh giảm dần lĩnh vực khai thác, chuyển mạnh sang nuôi trồng thủy sản ứng dụng công nghệ cao, xây dựng chuỗi giá trị sản xuất bền vững. Tỉnh tập trung phát triển các đối tượng nuôi chủ lực có giá trị kinh tế cao để bù đắp sản lượng khai thác giảm; tổ chức sắp xếp, cơ cấu lại đội tàu theo hướng khai thác chọn lọc và thân thiện với môi trường”.

Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản - Kiểm ngư tỉnh Phù Vĩnh Thái cho biết tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ giảm số lượng tàu cá còn 8.625 tàu (giảm 14,1%), duy trì sản lượng khai thác ở mức 420.000 tấn. Ngành nông nghiệp đang tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề phù hợp cho ngư dân có tàu cá bị cắt giảm. Năm 2026, An Giang sẽ mở rộng diện tích nuôi trồng thủy sản lên 328.000ha.

Theo ông Lê Hữu Toàn, để đạt mục tiêu trên, ngành nông nghiệp tỉnh phối hợp các địa phương đẩy mạnh tuyên truyền chủ trương, chính sách phát triển thủy sản; hỗ trợ chuyển giao tiến bộ khoa học, ứng dụng công nghệ mới; đầu tư hoàn thiện hạ tầng thủy lợi. Tỉnh khuyến khích doanh nghiệp mở rộng vùng nguyên liệu, tham gia liên kết sản xuất - tiêu thụ - chế biến; nâng cao năng lực sản xuất giống chất lượng cao, sạch bệnh, nhất là giống cá tra và các đối tượng thủy sản khác. Đồng thời, kiểm soát diện tích nuôi theo yêu cầu thị trường, đảm bảo điều kiện nuôi và an toàn dịch bệnh; thúc đẩy phát triển thủy sản theo hướng truy xuất nguồn gốc, phục vụ tốt yêu cầu xuất khẩu.

THÙY TRANG