Đài Loan: Cá mú Yunlong, biểu tượng mới của ngành nuôi biển

Cá mú Yunlong giống (40-50g). Ảnh: Chin Chiu Lin

Sau hơn 40 năm phát triển nghề nuôi cá mú lai, nông dân Đài Loan, Trung Quốc đã tạo ra giống cá mú Yunlong ưu việt với khả năng chịu nhiệt độ thấp và chất lượng thịt vượt trội các loại cá mú lai khác.

Yunlong là giống cá mú lai tạo giữa cá mú nghệ đực (Epineophelus lanceolatus) và cá mú răng dài cái, còn gọi là cá mú tảo bẹ (Epinephelus moara). Cá mú Yunlong thừa hưởng những đặc tính nổi trội như tăng trưởng nhanh, kích cỡ lớn từ cá bố, và chất lượng thịt thơm ngon, khả năng chịu lạnh, sự thay đổi nhiệt độ và ăn tạp từ cá mẹ. 

Ông Chin Chiu Lin, Hợp tác xã nuôi cá mú Thetis tại Đài Loan cho biết, cách đây 10 năm, khi đang làm việc tại Công ty công nghệ sinh học Merit Ocean, một trang trại ở huyện Yiland, Đài Loan đã đề nghị ông nhân giống nhân tạo 10 con cá mú tảo bẹ tự nhiên do họ đã thử nhưng không thành công. Lin nói: “ban đầu chúng tôi thu gom 100 trứng đã thụ tinh để ương nuôi ấu trùng, nhưng kết quả bất ngờ đó là chúng tôi đã sản xuất được hơn 8.000 cá mú non”. 

Tuy nhiên, cá mú tảo bẹ không phải là đối tượng nuôi phổ biến khi đó do tốc độ tăng trưởng chậm. Hai công ty buộc phải dừng hoạt động kinh doanh ngay sau đó bởi nhiều lý do. Lin đã mua cá mú tảo bẹ bố mẹ và cá non để tiếp tục nghiên cứu trong ao ở Cigu, Đài Loan. 

Ao nuôi cá mú của Lin rộng 8h tại miền Tây Đài Loan. Khu vực này nổi tiếng với các mô hình nuôi cá trong môi trường tự nhiên, mật độ thấp và không sử dụng hóa chất suốt 10 năm qua. Hàng xóm của Lin, bà Huang, một nông dân dày kinh nghiệm nuôi cá mú và ngao đã giúp chăm sóc cá mú tảo bẹ bố mẹ và cá non. Bà Huang và ông Lin đã cùng nghiên cứu để sản xuất và thúc đẩy nghề nuôi cá mú lai Yunlong ở Đài Loan. 

Chịu nhiệt độ thấp 

Trong những năm gần đây, ảnh hưởng từ biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, dẫn đến những đợt rét đậm và thường xuyên hơn vào mùa đông. Nhiều báo cáo ghi nhận tình trạng cá mú chết cóng đang diễn ra phổ biến hơn. Do đó, phát triển loài cá mú chịu được nhiệt độ thấp là bước quan trọng để thúc đẩy sự phát triển bền vững của nghề nuôi cá mú ở Đài Loan. 

Trung tâm nghiên cứu nuôi biển ở Đài Loan (MRC) đã nhập nhiều cá mú tảo bẹ để nuôi và thử nghiệm khả năng chống chịu môi trường nhiệt độ thấp cách đây vài năm. Nghiên cứu cho thấy, cá mú tảo bẹ (1 – 2kg) bị hạ thân nhiệt khi nhiệt độ (ban đầu 24°C giảm xuống 8,27°C sau 67 giờ. Ngược lại, cá mú nghệ suy yếu do hạ thân nhiệt khi nhiệt độ chạm ngưỡng 12,77°C chỉ sau gần 30 giờ. Thử nghiệm này cho thấy cá mú tảo bẹ có khả năng chịu lạnh tốt hơn cá mú nghệ. 

Bà Huang cho biết, cá mú tảo bẹ và cá mú Yunlong chịu lạnh rất tốt. Thời điểm tháng 1/2026, nhiệt độ trong các ao nuôi cá ở vùng Cigy, Đài Loan xuống 6°C. Nhưng ngạc nhiên là cá mú Yunlong và cá mú tảo bẹ không hề hấn gì. Thực tế, cá tiếp tục ăn bình thường trở lại khi nhiệt độ nước ao tăng lên 10-15 độ C vào tháng 2. Trong khi đó, cá mú nghệ ăn trở lại vào đầu tháng 3. Ông Lin kết luận, cá mú Yunlong thừa hưởng những ưu điểm từ cá mú tảo bẹ, đó là sống khỏe trong môi trường nước lạnh suốt nhiều tháng liền, trong khi cá mú nghệ dừng ăn khi gặp lạnh. 

Ông Lin cho biết thêm, cá mú Yunlong ăn tạp nên chúng tiếp nhận cả thức ăn viên công nghiệp và cá tạp. Đây cũng là ưu điểm để Yunlong trở thành đối tượng nuôi biển phổ biến. Ông Lin chia sẻ, hiện trại nuôi cá mú Yunlong của ông đang sử dụng thức ăn công nghiệp 2 lần mỗi tuần vào mùa đông, còn mùa hè thì kết hợp cá tạp và thức ăn công nghiệp. 

Thịt cá mú Yunlong béo, thơm, dai và đặc biệt không bị nát khi nấu ở nhiệt độ cao. Cá mú Yunlong thường được chế biến thành các món sashimi. Hiện, nông dân ở Đài Loan nuôi cá mú Yunlong nhiều hơn cá mú lai (cá mú nghệ lai cá mú hổ Epinephelus fuscoguttatus) mặc dù cá mú Yunlong giống đắt gấp 3 lần cá mú lai, khoảng 600 NDT/kg (20 USD/kg). 

Ngoài ra, cá mú Yunlong thừa hưởng tính trạng lớn nhanh từ cá mú nghệ, nên chúng có thể tăng 0,6kg trong 8 tháng và đạt 3 – 4kg trong 2 năm, trong khi cá mú tảo bẹ chỉ tăng 0,6kg sau hơn 1 năm (Hình 1).

Nuôi cá mú Yunlong ở Trung Quốc 

Nông dân Trung Quốc bắt đầu nuôi cá mú Yunlong từ năm 2010. Trước khi nuôi quy mô công nghiệp, Trung Quốc nghiên cứu kỹ thuật bảo quản lạnh tinh trùng cá mú, nhân giống cá bố mẹ và khắc phục những vấn đề phát sinh trong quá trình nhân giống. Năm 2014, Viện nghiên cứu thủy sản Hoàng Hải đã sản xuất thành công giống cá mú lai Yunlong đầu tiên, hợp tác với công ty thủy sản Laizhou Mingbo. 

Young Sheng Tian, Giám đốc dự án tại Viện nghiên cứu thủy sản Hoàng Hải cho biết, cá mú cá Yunlong và cá mú tảo bẹ sống ở phía bắc Trung Quốc, chịu được lạnh và có thể tăng trưởng ở vùng ven biển thuộc tỉnh Phúc Kiến. Cá mú tảo bẹ cho thịt thơm, ngon nhưng nhược điểm là lớn rất chậm (thường mất 3 – 5 năm để đạt tiêu chuẩn cá mú thương phẩm xuất khẩu sang Hàn Quốc và Nhật Bản), đồng thời môi trường nuôi cũng phải đáp ứng nhiều tiêu chuẩn cao. 

Cá mú Yunlong lớn nhanh hơn, có thể nặng trên 500g chỉ trong vòng 8 – 10 tháng và nặng trên 3 kg sau hơn 2 năm nuôi. Thịt cá mú Yunlong ngon không kém cá mú tảo bẹ và có thể trở thành nguyên liệu chế biến sashimi. Thực khách Nhật Bản và Hàn Quốc rất chuộng cá mú Yunlong. 

Dong Liang Mao, trưởng phòng NTTS tại công ty Laizhou Mingbo cho biết, cá mú Yunlong sống tốt ở môi trường nước 18°C, thấp hơn nhiều so với mức tiêu chuẩn của ác loài cá mú khác là 25°C. Nhờ đó, nuôi cá mú Yunlong giúp tiết kiệm chi phí sản xuất. Hiện, cá mú Yunlong tại tỉnh Phúc Kiến có giá bán cổng trại không dưới 50 CNY/kg (14 USD/kg). 

Tuấn Minh 

(Theo AquacultureMag)