Duy trì chất lượng tôm trong quá trình thu hoạch

Lựa chọn thời điểm thu hoạch thích hợp để đảo bảo chất lượng tôm. Ảnh: PTC

Tôm là một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của nước ta. Đối với người nuôi tôm, việc duy trì chất lượng tôm trong quá trình thu hoạch đảm bảo chúng vẫn tươi, chất lượng cao và không bị ô nhiễm bởi các sinh vật khác là rất quan trọng để đáp ứng nhu cầu thị trường.

Xác định thời điểm phù hợp

Việc lựa chọn thời điểm thu hoạch thích hợp là điều cần thiết để đảm bảo chất lượng tôm tối ưu. Tôm nên được thu hoạch khi chúng đã đạt đến quy mô thị trường mong muốn. Để tôm ở trong ao quá lâu có thể dẫn đến tôm phát triển quá mức và giảm chất lượng thịt tôm.
Các tiêu chí cần kiểm tra trước lúc thu hoạch bao gồm: kích cỡ, độ cứng, màu sắc và một số yếu tố khác ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm. Thông thường, người nuôi cần lấy một số lượng nhỏ mẫu tôm để xác định. Nhìn chung, quyết định thu hoạch nếu đạt được ba tiêu chí sau: Ít hơn 5% tôm đang lột vỏ và dưới 10% tôm có vỏ mềm; Ít hơn 5% tôm có dị hình hoặc dị tật; Có mùi và hương vị chính xác.

Chuẩn bị ao và thiết bị

Trước khi thu hoạch, hãy đảm bảo ao nuôi tôm sạch các mảnh vụn và thức ăn thừa. Nước ao phải ở tình trạng tốt và không chứa các chất có thể gây hại cho chất lượng tôm.
Ngoài ra, hãy đảm bảo rằng các thiết bị thu hoạch như lưới và thùng chứa được làm sạch và khử trùng kỹ lưỡng trước khi sử dụng. Ô nhiễm từ thiết bị nuôi tôm bẩn có thể dẫn đến tôm bị hư hỏng và giảm chất lượng.
Trước khi có quyết định thu hoạch ao, việc cho tôm ăn phải được tạm dừng trước 4 – 6 giờ. Hiện, người nuôi thường ngừng cho tôm ăn ít nhất 48 giờ hoặc nhiều hơn trước khi thu hoạch, nhưng đây không được coi là phương pháp đúng. Tôm sẽ không ngừng ăn khi thức ăn bị ngưng trong vài giờ. Ngược lại, nếu không có thức ăn chế biến sẵn (thức ăn lơ lửng), tôm sẽ di chuyển xuống đáy ao để tìm thức ăn tự nhiên. Ở đây, tôm tiếp xúc với một lượng lớn chất thải tích tụ sẽ khiến cho chất lượng của chúng thấp đi khi xuất hiện mảng màu đen trong phần đầu ngực.
Khi đã quyết định thu hoạch, mực nước trong ao phải được hạ xuống đủ để có thể thu hoạch nhanh chóng và triệt để. Tốt nhất, một vụ thu hoạch ao phải được kết thúc trong vài giờ (4 đến 8 giờ, tùy thuộc vào diện tích ao) để duy trì tôm trong điều kiện tốt. Bắt đầu thu hoạch với mực nước quá muốn, vì thời gian thu hoạch có thể quá dài và cũng gây ra stress và lột xác hàng loạt cho tôm.
Các ao nuôi tôm thường được thu hoạch vào ban đêm, vì nhiệt độ mát mẻ và thích hợp hơn. Tuy nhiên, thu hoạch vào ban đêm có nhược điểm là khó khăn hơn ban ngày. Ưu điểm chính của thu hoạch ban ngày là nó cho phép kiểm soát liên tục quá trình và chất lượng tôm tốt hơn.

Sử dụng thuốc gây mê

Sử dụng thuốc gây mê trước khi thu hoạch có thể giúp giảm căng thẳng cho tôm và ngăn ngừa tổn hại đến chất lượng tôm. Gây mê giúp tôm bình tĩnh trong quá trình đánh bắt, vận chuyển và xử lý tiếp theo. Một số người nuôi tôm sử dụng nguyên liệu tự nhiên như chiết xuất lá dừa hoặc chiết xuất đinh hương để gây mê, an toàn cho tôm và không để lại dư lượng độc hại.

Xử lý đúng cách

Trong quá trình thu hoạch, người nuôi cần cẩn thận để không làm tổn thương hoặc gây thương tích cho tôm. Tôm bị thương hoặc bị hư hỏng có thể trở thành nguồn lây nhiễm cho tôm khác. Tránh dẫm lên tôm hoặc xếp chúng quá nhiều. Ngoài ra, không nên để tôm ngoài không khí quá lâu vì chúng cần độ ẩm để giữ được độ tươi.

Làm mát nhanh

Sau khi thu hoạch, tôm cần được làm lạnh ngay để làm chậm quá trình phân hủy và giữ được độ tươi của thịt tôm. Tôm là sinh vật dễ hư hỏng nên nhiệt độ bảo quản thích hợp là rất cần thiết. Sử dụng đá hoặc các phương pháp làm mát khác để giữ tôm ở nhiệt độ thấp trong quá trình vận chuyển từ ao nuôi đến khu chế biến hoặc chợ.

Sắp xếp và chấm điểm

Phân loại và phân loại là những bước cần thiết khác để duy trì chất lượng tôm. Tôm nên được phân loại dựa trên kích cỡ và loại. Tôm lớn hơn thường có giá cao hơn, trong khi tôm có chất lượng tốt nên được tách ra khỏi tôm bị lỗi. Việc phân loại đảm bảo rằng tôm được bán đáp ứng các tiêu chuẩn mong đợi của người tiêu dùng.

Phương pháp bảo quản đúng cách

Nếu tôm không được bán hoặc chế biến ngay, người nuôi nên sử dụng các phương pháp bảo quản thích hợp để duy trì chất lượng. Các phương pháp bảo quản phổ biến bao gồm muối, sấy khô hoặc áp dụng nhiệt độ thấp. Việc lựa chọn phương pháp bảo quản cần căn cứ vào nhu cầu thị trường và loại tôm được thu hoạch.

>> Xử lý tôm đúng cách trong quá trình thu hoạch là rất quan trọng để duy trì độ tươi của chúng cho đến khi đến tay người tiêu dùng. Vì vậy, người nuôi cần lưu ý thực hiện theo các bước trên để đảm bảo tôm thu hoạch vẫn ở trạng thái tốt nhất.

Đông Phương