Vôi sống CaO và vôi tôi Ca(OH)2 không hiệu quả trong việc kiểm soát mầm bệnh do vi khuẩn Vibrio trong ao nuôi tôm

Mặc dù việc sử dụng vôi mang lại nhiều hiệu quả tích cực trong việc kiểm soát các bệnh trên tôm như hội chứng Taura và hội chứng đốm trắng nhờ vào khả năng giữ ổn định độ kiềm, tuy nhiên thí nghiệm được thực hiện tại Khoa Thủy Sản Trường Đại Học Tumbes, Peru chỉ ra rằng dùng vôi để kiểm soát vi khuẩn Vibrio là không hiệu quả.

Điều này dựa trên nồng độ ức chế tối thiểu (MIC) của vôi sống (CaO - canxi oxít) và vôi tôi [Ca(OH)2 – canxi hydroxit] đối với các dòng vi khuẩn bao gồm Vibrio parahaemolyticus và V. alginolyticus. Ví dụ, phải dùng đến 4000 kg/ha vôi tôi để kiểm soát V. alginolyticus và 9000 kg/ha đối với V. parahaemolyticus. Nếu dùng với liều cao như trên thì sẽ gây nên sự biến đổi pH rất lớn trong ao nuôi và tôm sẽ bị sốc.

Vai trò của vôi
1: Bổ sung Ca tăng độ kiềm và độ cứng cho ao nuôi.
2: Giúp nâng cao ổn định pH của nước ao.
3: Cải tạo đất phèn, nâng pH của nền đáy ao.
4: Kiểm soát tảo và chất lượng nước khi trời mưa.
5: Hỗ trợ tiêu diệt mầm bệnh, đánh vôi liều cao tương đương liều diệt khuẩn thông thường.

Đặc điểm các loại vôi

Nồng độ ức chế

Nghiên cứu được thực hiện để tìm ra nồng độ ức chế tối thiểu của vôi sống và vôi tôi đối với các dòng vi khuẩn gây bệnh Vibrio parahaemolyticus và V. alginolyticus phân lập và định danh từ ao nuôi tôm gần trường đại học Tumbes.

Cả hai loại vôi đã được thử nghiệm với vi khuẩn thuần ở nồng độ 5x10^3 CFU/mL ủ trong 24h ở nhiệt độ 28oC. Thí nghiệm được thực hiện theo phương pháp tiêu chuẩn mô tả bởi Ủy ban quốc gia về Tiêu chuẩn Phòng thí nghiệm lâm sàng (US National Committee for Clinical Laboratory Standards). Kết quả cho thấy, giá trị MIC của CaO đối với V. parahaemolyticus và V. alginolyticus là 30 ppm; giá trị MIC là 900 ppm đối với vi khuẩn V. parahaemolyticus và 400 ppm đối với vi khuẩn V. alginolyticus của vôi tôi Ca(OH)2.

Bảng: Các chỉ tiêu môi trường trước và sau 1 giờ sử dụng vôi sống và vôi tôi

Cả hai loại vôi nếu sử dụng đến nồng độ ức chế tối thiểu MIC đối với 2 loại vi khuẩn đều làm tăng pH một cách đột ngột. Ở nồng độ ức chế hiệu quả, giá trị pH đạt trên 9.5 đối với CaO và trên 9.0 đối với Ca(OH)2. Khi sử dụng cả 2 loại vôi này ở nồng độ ức chế tối thiểu MIC đối với 2 loại vi khuẩn, thời gian tác dụng chỉ kéo dài trong 10 phút đối với CaO và 15 phút đối với Ca(OH)2.

Quản lý vi khuẩn Vibrio?

Một vài người nuôi tôm ở Mỹ Latin cho rằng việc sử dụng vôi tôi ở nồng độ thấp khoảng 75-100 kg/ha có thể chống lại các tác nhân gây bệnh do Vibrio. Tuy nhiên, nhóm tác giả nghiên cứu đã đến nhiều trang trại nuôi tôm ở Mỹ Latin và không tìm thấy kết quả từ việc sử dụng vôi ở các nồng độ này. Để chống lại sự bùng phát của dịch bệnh Vibbrionhững người nuôi dùng vôi ở nồng độ 75-100 kg/ha phải dùng thêm các phương pháp khác bao gồm sử dụng các chế phẩm sinh học và chất kháng sinh trộn vào thức ăn.

Cũng trong nghiên cứu này, vôi sống và vôi tôi được dùng với nồng độ 75 kg/ha trong các bể có chứa nước ao nuôi và hai dòng vi khuẩn Vibrio nghiên cứu. Kết quả cho thấy rằng việc dùng vôi không mang lại thành công cho việc kiểm soát sự phát triển của vi khuẩn, mặc dù các chỉ tiêu môi trường nước được giữ ở mức tối ưu.

Kiến nghị

Mặc dù nghiên cứu này chỉ ra rằng để kiểm soát các dòng vi khuẩn Vibrio, vôi sống được sử dụng ở nồng độ (300 kg/ha) thấp hơn so với dùng vôi tôi ở nồng độ 4000 kg/ha và 9000 kg/ha, tuy nhiên việc sử dụng vôi sống vẫn không được khuyến cáo vì nó có thể gây nguy hiểm cho nông dân. Dùng vôi sống làm cho pH trong nước tăng lên đột ngột có thể là nguyên nhân gây sốc cho tôm và tạo điều kiện cho dịch bệnh Vibrio bùng phát.

© Trương Huỳnh Như, www.aquanetviet.com
Source: Ing. Juan Portal and Dr. Carlos A. Ching. Quick, hydrated limes impractical for controlling Vibriosis in shrimp ponds. Global Aquaculture Advocate. July/August 2013.