Bất chấp nhiều rào cản, xuất khẩu thủy sản vượt 8,3 tỷ USD

Bất chấp những con sóng dữ từ các rào cản thương mại và áp lực cạnh tranh khốc liệt, ngành thủy sản Việt Nam đã có một cú lội ngược dòng ngoạn mục trong 9 tháng đầu năm 2025, cán mốc kim ngạch 8,33 tỷ USD. Thành quả ấn tượng này không chỉ đến từ sự phục hồi của thị trường, mà còn là minh chứng cho khả năng xoay trục linh hoạt và chinh phục những thị trường mới của doanh nghiệp Việt.

Kết thúc 9 tháng đầu năm 2025, ngành thủy sản Việt Nam đã mang về một con số đầy ấn tượng: 8,33 tỷ USD, tăng trưởng 15,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là một kết quả vượt ngoài mong đợi, cho thấy sức bật mạnh mẽ của một trong những ngành kinh tế mũi nhọn sau giai đoạn đầy biến động. Đằng sau con số này là một bức tranh đa sắc màu về cơ cấu sản phẩm và sự dịch chuyển thông minh trên bản đồ xuất khẩu toàn cầu. 

Tôm vẫn vững vàng ở vị thế “quán quân”, đóng góp hơn 3,38 tỷ USD với mức tăng trưởng vượt bậc 20,3%. Cùng với đó, cá tra cũng khẳng định sức sống bền bỉ khi mang về hơn 1,6 tỷ USD. Tuy nhiên, điểm sáng bất ngờ lại đến từ nhóm hải sản khai thác, với các mặt hàng cá biển khác, mực – bạch tuộc và đặc biệt là nhuyễn thể có vỏ đều ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng từ 18% đến hơn 30%. Giữa bức tranh chung đầy lạc quan đó, sự sụt giảm nhẹ 3,2% của cá ngừ như một “nốt trầm”, báo hiệu cuộc chiến cạnh tranh ngày càng khốc liệt ở phân khúc cá đại dương.

Sự linh hoạt của doanh nghiệp Việt được thể hiện rõ nét nhất qua sự dịch chuyển của dòng chảy xuất khẩu. Trong khi thị trường Mỹ, từng là niềm hy vọng lớn, bắt đầu có dấu hiệu chững lại với kim ngạch tháng 9 giảm hơn 6% do những rào cản về thuế chống bán phá giá và các quy định khắt khe của Đạo luật Bảo vệ động vật có vú biển (MMPA), thì các thị trường châu Á lại nổi lên như những “miền đất hứa”. Trung Quốc và Hồng Kông tiếp tục là thị trường lớn nhất với mức tăng trưởng lũy kế đáng kinh ngạc 32,1%, đạt 1,76 tỷ USD. Cùng với Nhật Bản và EU duy trì đà tăng ổn định, sự bứt phá ngoạn mục của Hàn Quốc (tăng gần 50% trong tháng 9) và sự trỗi dậy của các thị trường tiềm năng như ASEAN (+23,3%) hay Trung Đông (tăng hơn 50% trong tháng 9) đã tạo ra một bệ đỡ vững chắc, bù đắp cho sự sụt giảm ở một số thị trường truyền thống.

Thành quả đạt được là kết quả của nỗ lực vượt qua một loạt rào cản đang ngày càng siết chặt. Thẻ vàng IUU từ EU vẫn là một bài toán chưa có lời giải triệt để, ảnh hưởng không nhỏ đến uy tín và chi phí của doanh nghiệp. Áp lực từ các vụ kiện chống bán phá giá, thuế đối ứng tại Mỹ và các quy định kỹ thuật ngày càng khắt khe vẫn luôn hiện hữu. Thêm vào đó, cuộc cạnh tranh về giá và chất lượng với các đối thủ trong khu vực như Ấn Độ, Thái Lan, Indonesia hay Ecuador ở mặt hàng tôm và cá tra chưa bao giờ hạ nhiệt. Những thách thức này đòi hỏi ngành thủy sản không được phép “ngủ quên” trên chiến thắng.

Trong bối cảnh đó, sự chủ động và sáng tạo chính là chìa khóa để duy trì đà tăng trưởng. Chuyên gia nhận định, thay vì phụ thuộc vào một vài thị trường lớn, việc tiếp tục đa dạng hóa, khai thác sâu hơn các thị trường ngách như ASEAN và Trung Đông là hướng đi chiến lược. Song song đó, cuộc chơi về lâu dài không thể chỉ dựa vào số lượng, mà phải tập trung vào chiều sâu bằng cách đầu tư mạnh mẽ cho các sản phẩm chế biến sẵn, có giá trị gia tăng cao. Nâng cao chất lượng, đảm bảo truy xuất nguồn gốc và xây dựng thương hiệu quốc gia thông qua các kênh phân phối hiện đại sẽ là con đường bền vững giúp thủy sản Việt Nam không chỉ giữ vững thành quả 8,3 tỷ USD mà còn tự tin chinh phục những đỉnh cao mới trên thị trường toàn cầu.

Tuệ Lâm