Triển vọng kiểm soát virus DIV1 gây bệnh trên tôm

Bệnh do Decapod iridescent virus 1 (DIV1), trở thành mối quan tâm lớn với ngành công nghiệp nuôi tôm trên thế giới và Việt Nam.

Mới đây, một đề tài đã được thực hiện với mục tiêu xây dựng quy trình real-time PCR phát hiện virus gây bệnh trên tôm, nhằm đưa ra một giải pháp kỹ thuật nhanh nhạy, để phát hiện virus DIV1 gây bệnh trên tôm, đáp ứng tiêu chuẩn phân tích chẩn đoán.

Bệnh nguy hiểm

Những năm qua, dịch bệnh trên tôm nuôi thương phẩm ngày càng diễn ra phức tạp, gây thiệt hại lớn cho người nuôi tôm trên thế giới. Trong đó, bệnh do virus DIV1 là bệnh cực kỳ nghiêm trọng đối với ngành nuôi tôm công nghiệp. DIV1 được phát hiện lần đầu tiên vào năm 2014, nó đã tàn phá nhiều hoạt động nuôi tôm dọc theo bờ biển Trung Quốc.

Virus DIV1 lây nhiễm cho tôm ở tất cả giai đoạn sinh trưởng và đã được phát hiện gây bệnh trên một số loài tôm biển, tôm nước lợ và tôm nước ngọt. Khi phát hiện bệnh, ở tôm thẻ chân trắng cơ thể có màu hơi đỏ, gan tụy teo và nhạt màu, dạ dày và ruột rỗng. Ở tôm càng xanh thường xuất hiện vùng tam giác màu trắng đặc trưng dưới chủy đầu, bên trong phần giáp đầu ngực. Tỷ lệ chết cộng dồn trong ao có thể lên tới 80%.

Theo quan sát ban đầu, tôm bị nhiễm mạnh vào mùa đông. Tác động của bệnh sẽ nghiêm trọng hơn, khi tôm bị bội nhiễm với vi khuẩn Vibrio, trong ao có tảo bùng phát mạnh, hoặc trời mưa kéo dài. Tôm ít bị nhiễm vào mùa hè, mùa thu, nhất là khi nhiệt độ trên 30oC.

Virus DIV1 có thể gây chết hàng loạt trên tôm nuôi, với tỷ lệ lây nhiễm lớn, tốc độ gây chết rất nhanh chỉ trong vòng hai đến ba ngày, kể từ khi phát hiện nhiễm trùng đầu tiên, cho đến khi tất cả tôm trong ao bị chết. DIV1 virus có khả năng lây nhiễm cả trên tôm lớn, nhỏ, tôm thẻ chân trắng, tôm càng xanh, tôm sú…

Sau khi bị nhiễm bệnh, người nuôi phải xả bỏ hoàn toàn tôm, sau đó xử lý diệt mầm bệnh và phơi khô ao trong thời gian ít nhất 2 tháng. Hiện, vẫn chưa xác định được rõ ràng nguồn gốc của virus DIV1, cách lây truyền và cũng còn rất ít các thông tin về loại virus này.

Đô đặc hiệu đạt 100%

Trước thực tế đó, nhóm tác giả ở Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Nông nghiệp Công nghệ cao TP. Hồ Chí Minh đã nghiên cứu và đưa ra quy trình real-time PCR phát hiện virus DIV1.

Cụ thể, nhóm nghiên cứu đã thiết kế primer (đoạn mồi) và probe (mẫu dò) đặc hiệu, để phát hiện virus DIV1 gây bệnh trên tôm. Đồng thời, xây dựng và tối ưu hóa quy trình real- time PCR, phát hiện virus DIV1 gây bệnh trên tôm và thử nghiệm quy trình duplex real-time PCR trên mẫu tôm thu thập ngoài thực tế.

Các mẫu tôm sau khi thu thập, được bảo quản ngay trong cồn 95% để tách chiết DNA và thực hiện các thí nghiệm khác trong nghiên cứu. Qua nhiều thí nghiệm, nhóm đã thiết kế được cặp mồi và Taqman probe (đầu dò thủy phân, được thiết kế để tăng độ đặc hiệu của PCR định lượng) hoạt động hiệu quả và đặc hiệu phát hiện virus DIV1. Quy trình duplex real-time PCR phát hiện virus DIV1 trên tôm giống, đã được tối ưu hóa trên bộ hóa chất.

ThS. Trúc Phương, chủ nhiệm đề tài cho biết, các thông số kỹ thuật của quy trình duplex real-time PCR, phát hiện DIV1 virus gây bệnh trên tôm, có độ đặc hiệu đạt 100%, độ nhạy kỹ thuật là 40 copies/phản ứng. Quy trình có thể phát hiện đồng thời gen ATPase của virus DIV1 và gen chứng nội β-actin, để phát hiện sự có mặt của virus DIV1 gây bệnh trên tôm.

Quy trình real-time PCR, phát hiện virus DIV1, đã được ứng dụng kiểm nghiệm trên 30 mẫu tôm thu thập ở ngoài thị trường. Kết quả cho thấy, quy trình nghiên cứu có khả năng phát hiện 2 mẫu tôm bị nhiễm bệnh, 28 mẫu không nhiễm bệnh, tương đương với kết quả của kit thương mại. Kết quả này chứng tỏ mồi đặc hiệu, độ nhạy cao và quy trình phản ứng PCR, đã được thiết kế có chất lượng tốt.

Nam Cường (Tổng hợp)

Nguồn: Theo Tạp chí Thủy sản Việt Nam
Kính thưa quý độc giả, Thủy Sản 247 hiện đang là đối tác truyền thông uy tín của nhiều đơn vị báo chí, truyền thông, triển lãm, hội chợ chuyên ngành thủy sản trên toàn cầu. Với sứ mệnh kết nối truyền thông thủy sản, chúng tôi sẽ nỗ lực mang đến quý độc giả những thông tin hữu ích, kịp thời và uy tín. Để người nuôi tôm, cá và doanh nghiệp thuận tiện cho việc phát triển nuôi trồng và kinh doanh. Quý bạn đọc có thể tham khảo hệ sinh thái Thủy Sản 247 bằng cách bấm vào đây để biết thêm chi tiết.
BQT Thủy Sản 247 Group.
Vui lòng ghi rõ nguồn thuysan247.com khi sao chép bài viết này.
Liên hệ cung cấp thông tin và gửi tin bài cộng tác về email [email protected].
Nhấn nút "quan tâm" nếu bạn muốn nhận thông tin cập nhật từ chúng tôi trên Zalo.