Thặng dư thương mại ngành nông nghiệp 8 tháng đầu năm tăng trên 10

Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, 8 tháng đầu năm, giá trị xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt trên 45,37 tỷ USD, tăng 12% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, giá trị nhập khẩu toàn ngành trong 8 tháng đạt trên 32,3 tỷ USD, tăng 12,8%; thặng dư thương mại toàn ngành đạt 10,2%.

Riêng tháng 8/2025, xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt 5,71 tỷ USD, giảm 3% so cùng kỳ 2024. Lũy kế 8 tháng đạt 45,37 tỷ USD, tăng 12% so với cùng kỳ. Trong tháng 8, thặng dư thương mại đạt 1,505 tỷ USD, giảm 21,3% so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, tính chung 8 tháng đầu năm, thặng dư thương mại đạt 13,071 tỷ USD, tăng 10,2% so với cùng kỳ năm 2024. 

Về cơ cấu thị trường, Mỹ và Trung Quốc tiếp tục dẫn đầu trong xuất khẩu ngành nông nghiệp, chiếm lần lượt 21% và 19% kim ngạch 8 tháng. Xuất khẩu sang hầu hết các thị trường lớn đều tăng, trong đó EU, Nhật Bản tăng mạnh nhất, lần lượt là 43,7% và 19,8%, đứng thứ ba là thị trường Mỹ tăng 8,1%, tiếp đến là Hàn Quốc (+3,2%) và Trung Quốc (+2,6%); riêng thị trường ASEAN giảm 14,4%.

Nhìn chung, 8 tháng đầu năm 2025, xuất nhập khẩu nông lâm thủy sản Việt Nam giữ được đà tăng trưởng dương, đặc biệt là các mặt hàng cà phê, hạt tiêu, thủy sản và gỗ. Tuy nhiên, biến động giá quốc tế, rào cản kỹ thuật, chính sách nhập khẩu từ các thị trường lớn (như lệnh tạm ngừng nhập gạo của Philippines, thuế tôm Mỹ) và áp lực cạnh tranh từ các nước lân cận sẽ tiếp tục là thách thức cho những tháng cuối năm.

Tôm vẫn là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của ngành thủy sản trong 8 tháng đầu năm 2025. Ảnh: ST

Riêng lĩnh vực thủy sản, trong tháng 8/2025, xuất khẩu thủy sản Việt Nam tiếp tục ghi nhận đà tăng trưởng ấn tượng, khẳng định vai trò ngành hàng chủ lực của nông nghiệp. Theo báo cáo mới nhất của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, kim ngạch thủy sản tháng 8 đạt 950 triệu USD, đưa tổng giá trị 8 tháng đầu năm lên 7,03 tỷ USD, tăng 11,5% so với cùng kỳ năm 2024.

Ba thị trường xuất khẩu thủy sản lớn nhất tiếp tục tăng trưởng mạnh, trong đó Trung Quốc dẫn đầu với 19,8% thị phần và mức tăng ngoạn mục 44,1%; Mỹ chiếm 17,2% và tăng 8,5%; Nhật Bản đạt 15,1%, tăng 9,7%. Đáng chú ý, xuất khẩu sang Brazil tăng đột biến với 63,1%, cho thấy xu hướng đa dạng hóa thị trường đang phát huy hiệu quả, trong khi thị trường Nga chỉ giảm nhẹ 2,6%.

Về cơ cấu mặt hàng, tôm vẫn là “đầu tàu” khi chiếm 41% tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản, tiếp đến là cá da trơn (18%), cá ngừ (8%), mực và bạch tuộc (6%), còn lại là các sản phẩm thủy sản khác.

Tuy nhiên, ngành thủy sản cũng đang đối diện sức ép lớn từ thị trường Mỹ – nơi đã công bố mức thuế chống bán phá giá tôm 33,29% trong giai đoạn xem xét hành chính lần thứ 19 (POR19). Mức thuế cao này đe dọa thị phần tôm và cá ngừ đông lạnh, đặc biệt đối với các doanh nghiệp lớn, nếu không được điều chỉnh trong kết quả cuối cùng vào tháng 12/2025.

Ở trong nước, Nghị định 37/2024/NĐ-CP quy định cấm trộn nguyên liệu khai thác nội địa với nhập khẩu và yêu cầu kích thước tối thiểu với cá ngừ vằn, khiến nguồn cung chế biến xuất khẩu bị thắt chặt, ảnh hưởng trực tiếp tới các doanh nghiệp chế biến cá ngừ.

Dù gặp khó, dự báo từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho thấy bức tranh tích cực ngành thủy sản năm 2025, tổng kim ngạch cả năm có thể đạt 9 – 9,2 tỷ USD. Trong đó, tôm kỳ vọng 3,6 – 3,8 tỷ USD, cá tra 1,8 tỷ USD, cá ngừ 850 – 900 triệu USD, các mặt hàng hải sản khác khoảng gần 3 tỷ USD.

Cơ hội tăng trưởng đến từ đà phục hồi mạnh của Trung Quốc, ASEAN và Nhật Bản, cùng tín hiệu gỡ bỏ rào cản kỹ thuật từ EU. Ngoài ra, việc tận dụng các hiệp định thương mại tự do (EVFTA, CPTPP, UKVFTA) sẽ giúp doanh nghiệp hưởng lợi về thuế, gia tăng lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh các thị trường lớn như Mỹ và châu Âu có nhu cầu ổn định, giá bán duy trì ở mức cao.

Các chuyên gia khuyến nghị, để bù đắp rủi ro thuế quan và thiếu nguyên liệu, doanh nghiệp cần đẩy mạnh chế biến sâu, nâng tỷ lệ sản phẩm giá trị gia tăng như tôm tẩm bột, đồ hộp và thủy sản ăn liền. Đây vừa là giải pháp mở rộng thị trường, vừa giúp nâng cao giá trị xuất khẩu, giữ đà tăng trưởng bền vững cho những tháng cuối năm và tạo nền tảng để Việt Nam tiến tới mục tiêu trên 9 tỷ USD kim ngạch thủy sản trong cả năm 2025.

Phan Thảo