Xuất khẩu nông, lâm, thủy sản: Động lực cho doanh nghiệp Việt tăng tốc

Nhiều doanh nghiệp thủy sản đã tập trung chế biến sâu.

Những tháng đầu năm 2025, xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam tăng trưởng ấn tượng với điểm sáng từ thị trường Mỹ nhờ chính sách thuế thuận lợi, cùng sự chủ động thích ứng từ phía doanh nghiệp. Đây là tín hiệu tích cực, mở ra kỳ vọng hoàn thành mục tiêu xuất khẩu toàn ngành đạt 55 tỷ USD trong cả năm.

Theo báo cáo mới nhất từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản trong 7 tháng đầu năm 2025 ước đạt 33,21 tỷ USD, tăng 13,8% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, nông sản chính đạt 17,3 tỷ USD (tăng 16,5%), lâm sản đạt 9,2 tỷ USD (tăng 7,9%), và thủy sản đạt 6,22 tỷ USD (tăng 17,2%).

Một trong những động lực chính cho đà tăng trưởng đến từ việc Mỹ đã điều chỉnh thuế nhập khẩu xuống mức hợp lý với nhiều mặt hàng nông sản Việt Nam, sau một loạt đàm phán thương mại cấp cao từ cuối năm 2024.

Theo đại diện Bộ Công Thương, mức thuế chống bán phá giá với mặt hàng cá tra đã giảm từ 20% xuống còn 5%, thuế với tôm đông lạnh cũng giảm về mức bình quân 4-6%, giúp gia tăng sức cạnh tranh rõ rệt cho doanh nghiệp Việt tại thị trường Mỹ.Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) nhận định, Mỹ là thị trường tiêu thụ lớn nhưng rất nhạy cảm về giá. Do đó, mức thuế thấp giúp sản phẩm Việt Nam trở nên hấp dẫn hơn so với đối thủ từ Ấn Độ, Thái Lan hay Indonesia.

Không chỉ nhờ yếu tố thị trường, thành quả xuất khẩu 7 tháng qua còn là kết quả của sự thích ứng linh hoạt từ doanh nghiệp. Nhiều đơn vị đã đầu tư mạnh vào chế biến sâu, tiêu chuẩn chất lượng và xây dựng chuỗi cung ứng bền vững.

Ông Nguyễn Đức Tín, Giám đốc Công ty cổ phần Thực phẩm Tín Hưng (Cà Mau) chia sẻ, ngay sau khi có tín hiệu từ việc giảm thuế, doanh nghiệp đã mở rộng nhà máy chế biến tôm theo tiêu chuẩn ASC để đón đơn hàng từ Mỹ và EU. Nhờ đó, 6 tháng đầu năm doanh thu xuất khẩu của công ty tăng gần 30%.

Tương tự, trong lĩnh vực lâm sản, nhiều doanh nghiệp cũng chuyển mạnh từ gia công sang chế biến nội thất giá trị cao. Đồ gỗ xuất khẩu sang Mỹ đang có sự chuyển dịch từ sản phẩm gỗ nguyên liệu sang các bộ bàn ghế, tủ, giường tích hợp thông minh đáp ứng đúng nhu cầu thị trường.

Bên cạnh đó, thị trường Trung Quốc, EU, Nhật Bản và Hàn Quốc cũng ghi nhận tăng trưởng tốt. Từ đầu năm đến nay, xuất khẩu sang Trung Quốc đạt gần 6,1 tỷ USD (tăng 16,3%), sang EU đạt 4,2 tỷ USD (tăng 11,7%).

Thêm tín hiệu tích cực nữa là sự mở rộng sang các thị trường mới như Trung Đông, Nam Á, châu Phi, đặc biệt với các mặt hàng như hạt điều, trái cây sấy, hồ tiêu và thủy sản đóng hộp. Những thị trường này dù chưa lớn về kim ngạch nhưng có tiềm năng tăng trưởng nhanh và ít rào cản kỹ thuật hơn so với các quốc gia phát triển.

Tuy nhiên, dù đạt kết quả khả quan, xuất khẩu nông, lâm, thủy sản vẫn đối diện nhiều thách thức. Chi phí logistics vẫn ở mức cao, đặc biệt là vận chuyển lạnh. Rào cản kỹ thuật, tiêu chuẩn xanh, và yêu cầu truy xuất nguồn gốc đang ngày càng khắt khe từ các thị trường nhập khẩu lớn.

Ông Đinh Công Khương, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Nông sản Khương Hà cho biết, một số thị trường yêu cầu sản phẩm phải đạt chứng nhận bền vững như GlobalG.A.P, FairTrade hoặc phải sử dụng bao bì thân thiện với môi trường. Nếu không đầu tư nghiêm túc, doanh nghiệp khó giữ được khách hàng lâu dài.

Ngoài ra, tình trạng thiếu vùng nguyên liệu ổn định, biến đổi khí hậu và tình trạng manh mún trong tổ chức sản xuất cũng là lực cản lớn. Đây là những vấn đề cần xử lý căn cơ.

Đồng thời, để đạt mục tiêu đã đề ra thì rất cần sự phối hợp đồng bộ giữa chính sách hỗ trợ, mở cửa thị trường và đầu tư đổi mới sản xuất của doanh nghiệp.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trong thời gian tới sẽ tiếp tục đàm phán mở cửa thị trường mới cho sầu riêng, bơ, thanh long, cá tra… tại Nhật Bản, Brazil, UAE. Đồng thời, đẩy mạnh xúc tiến thương mại quốc tế theo hình thức kết hợp trực tiếp và trực tuyến.

Tất cả cho thấy, ngành nông, lâm, thủy sản Việt Nam đang đứng trước thời cơ vàng để bứt phá. Nhưng để đi xa, cần một chiến lược phát triển bền vững, thông minh và thích ứng tốt với thị trường toàn cầu đang biến động nhanh.

Đức Hiền