Mỹ tăng thuế với Trung Quốc, cơ hội nào cho thủy sản Việt Nam?

Tập trung vào chế biến sâu, nâng cao giá trị là chìa khóa để thủy sản Việt Nam cạnh tranh trên trường quốc tế. Ảnh: Hoàng Anh

Thủy sản Việt Nam có thể củng cố vị thế tại Hoa Kỳ nhưng cũng phải chịu sức ép cạnh tranh mạnh từ Trung Quốc tại các thị trường khác.

Hoa Kỳ hiện đang là đối tác nhập khẩu hàng đầu nhiều loại thủy sản chủ lực của Việt Nam như tôm, cá tra, cá ngừ. Theo số liệu của Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), hiện có hơn 400 doanh nghiệp thủy sản Việt Nam đang và sẽ có kế hoạch xuất khẩu sang Hoa Kỳ.

Chính vì vậy, thủy sản là một trong những ngành chịu ảnh hưởng nặng nề khi thông tin áp thuế đối ứng từ phía Hoa Kỳ được đưa ra. Tuy nhiên, việc Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump quyết định hoãn áp thuế đối ứng trong thời hạn 90 ngày mở ra nhiều cơ hội cho ngành thủy sản.

Cụ thể, theo VASEP, kim ngạch xuất khẩu thủy sản từ Trung Quốc sang Hoa Kỳ đã không ngừng giảm trong suốt giai đoạn thương chiến và dự kiến sẽ còn giảm sâu hơn nữa khi tính đến hiện tại, Trung Quốc là quốc gia duy nhất bị áp thuế đối ứng, ở mức 125%, không được hoãn 90 ngày như các nước khác.

“Việt Nam có thể tận dụng nhu cầu ổn định từ người tiêu dùng Hoa Kỳ để đẩy mạnh xuất khẩu tôm và cá tra sang thị trường này”, VASEP nhận định.

Cơ hội này càng được củng cố hơn khi hai doanh nghiệp xuất khẩu tôm và cá tra hàng đầu Việt Nam, lần lượt là Minh Phú và Vĩnh Hoàn, đều đủ điều kiện được miễn thuế chống bán phá giá tại thị trường Hoa Kỳ.

VASEP khuyến nghị, doanh nghiệp có thể tranh thủ giai đoạn 90 ngày chỉ chịu mức thuế quan 10% để đẩy mạnh xuất khẩu sang Hoa Kỳ.

Trong dài hạn, nếu chính sách thuế quan tiếp tục có lợi, ngành thủy sản cần tập trung vào những sản phẩm chủ lực và chế biến giá trị gia tăng để tận dụng cơ hội lấp khoảng trống thị trường Hoa Kỳ do Trung Quốc để lại.

Tuy nhiên, chưa thể dự đoán chắc chắn sau thời hạn 90 ngày hoãn thuế, chính sách thương mại của Hoa Kỳ sẽ tiếp tục diễn biến theo chiều hướng nào. Ông Phan Hoàng Duy, Phó tổng giám đốc Công ty CP Xuất nhập khẩu thủy sản Cần Thơ (Caseamex), đề xuất, doanh nghiệp dịch chuyển sang các thị trường châu Á, châu Âu, tránh phụ thuộc nhiều vào thị trường Hoa Kỳ.

“Công ty hiện đang kết nối lại với một số đối tác cũ tại châu Âu, Nhật Bản, Úc…, đồng thời áp dụng biện pháp cắt giảm chi phí sản xuất”, ông Duy chia sẻ giải pháp đang được Caseamex áp dụng để hạn chế rủi ro từ chính sách thuế quan của Hoa Kỳ.

Tuy nhiên, thách thức cũng rất lớn ở các thị trường khác, bởi Trung Quốc là quốc gia đang đối đầu trực tiếp với Hoa Kỳ trong cuộc chiến tranh thương mại và chắc chắn cũng sẽ chuyển hướng thị trường. Điều đó có nghĩa thủy sản Trung Quốc sẽ cạnh tranh gay gắt với Việt Nam và nhiều quốc gia khác tại thị trường châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc và cả thị trường nội địa Trung Quốc.

Điều này đặt ra bài toán cho ngành thủy sản Việt Nam cần tiếp tục củng cố năng lực cạnh tranh thông qua tiết giảm chi phí, nâng cao chất lượng, tập trung vào chế biến sâu để tạo giá trị gia tăng.

Bên cạnh đó, việc nâng cấp quy trình nuôi trồng, đánh bắt, chế biến thủy sản theo hướng đáp ứng các tiêu chuẩn bền vững cũng là giải pháp quan trọng để xâm nhập thị trường quốc tế. Đặc biệt, việc tuân thủ tiêu chuẩn đánh bắt đúng quy định, không vi phạm pháp luật, không tác động xấu đến sinh thái đang là vấn đề mang tính cốt lõi của ngành thủy sản đánh bắt tại các sân chơi quốc tế.

Hoàng Đông