VASEP kiến nghị tháo gỡ hàng loạt vướng mắc về thuế GTGT cho doanh nghiệp thủy sản

(vasep.com.vn) Trước những bất cập trong việc áp dụng Luật Thuế GTGT 2024 đối với ngành thủy sản, ngày 30/7/2025, Hiệp hội VASEP đã gửi Công văn số 131/CV-VASEP đến Văn phòng Chính phủ và các Bộ Ngành liên quan, đề xuất 7 nhóm kiến nghị trọng tâm nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.

Theo phản ánh từ các doanh nghiệp hội viên, kể từ khi Luật Thuế GTGT số 48/2024/QH15 và các văn bản hướng dẫn có hiệu lực, hoạt động sản xuất, kinh doanh và xuất khẩu thủy sản đang gặp nhiều trở ngại do sự không rõ ràng và bất hợp lý trong các quy định liên quan đến thuế suất và thủ tục hoàn thuế.

Đặc biệt, quy định mới khiến cùng một loại sản phẩm thủy sản sơ chế có thể bị áp hai mức thuế khác nhau – không chịu thuế hoặc 5% – tùy thuộc vào nguồn cung ứng, gây rối loạn dòng tiền, tăng chi phí và giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam.

7 nhóm kiến nghị của VASEP: Gỡ nghẽn, giảm chi phí, tăng tính minh bạch

1. Thuế suất GTGT cho sản phẩm thủy sản đông lạnh

VASEP kiến nghị Bộ Tài chính đưa sản phẩm thủy sản sơ chế thông thường trở lại diện không phải kê khai, tính và nộp thuế GTGT như trước đây theo Nghị định 209/2013/NĐ-CP, thay vì áp thuế suất 5% như hiện hành. Kiến nghị này nhằm giảm áp lực tài chính, tiết kiệm thời gian và tránh dòng tiền bị đóng băng ở cả phía doanh nghiệp lẫn cơ quan thuế.

2. Điều kiện hoàn thuế không khả thi

Luật GTGT mới yêu cầu bên bán đã kê khai, nộp thuế mới cho phép doanh nghiệp mua được hoàn thuế. Tuy nhiên, doanh nghiệp không có công cụ để xác minh nghĩa vụ thuế của nhà cung cấp, dẫn đến nguy cơ bị từ chối hoàn thuế dù đã thanh toán hợp lệ. VASEP kiến nghị:

Cho phép hoàn thuế nếu doanh nghiệp mua có đầy đủ chứng từ, không gian lận.

Hệ thống xác minh nghĩa vụ thuế nên được số hóa và tự động hóa để giảm rủi ro và thủ tục.

3. Không thống nhất về thuế suất bột cá, mỡ cá

Bột cá và mỡ cá là thức ăn chăn nuôi truyền thống nhưng đang bị áp mức thuế khác nhau do cách hiểu chưa thống nhất về nguồn gốc nguyên liệu. VASEP đề nghị áp dụng chính sách không chịu thuế GTGT đối với các mặt hàng này trên toàn quốc, thống nhất với chính sách cho ngành thức ăn chăn nuôi.

4. Khó khăn trong xuất khẩu qua sàn thương mại điện tử

Các doanh nghiệp xuất khẩu qua sàn TMĐT như Amazon không thể cung cấp đủ hồ sơ như hợp đồng, hóa đơn đầy đủ, do đặc thù vận hành của sàn. VASEP đề xuất:

Xác định rõ tài liệu bắt buộc và tài liệu có thể thay thế bằng hình thức điện tử.

Đảm bảo chính sách thuế phù hợp thực tế, hỗ trợ xuất khẩu qua nền tảng số.

5. Thuế GTGT đối với hợp tác với hộ dân trong chuỗi cung ứng

Doanh nghiệp lúng túng khi hợp tác với hộ dân vì chưa rõ hộ có phải xuất hóa đơn hay không, hoặc có được miễn thuế nếu là nuôi gia công. VASEP kiến nghị:

Làm rõ nghĩa vụ xuất hóa đơn với hộ nuôi trực tiếp.

Xác định rõ thu nhập từ nuôi gia công có được miễn thuế GTGT và thuế TNCN không.

6. Phân bổ thuế đầu vào rườm rà, gây tốn kém

Theo quy định mới, doanh nghiệp phải phân bổ thuế GTGT đầu vào hai lần: theo đối tượng chịu thuế và theo từng mức thuế suất (0%, 5%, 10%). Việc này gây quá tải hành chính, đặc biệt với các đơn vị sản xuất đa dạng sản phẩm. VASEP kiến nghị bãi bỏ quy định phân bổ lần thứ hai, giữ cách tính cũ để giảm gánh nặng tuân thủ.

7. Mức xử phạt hành chính chưa phù hợp

Các lỗi kê khai không làm phát sinh nghĩa vụ thuế nhưng vẫn bị xử phạt nặng (từ 500.000 đến 8 triệu đồng), gây áp lực với hộ kinh doanh và doanh nghiệp mới thành lập. Trong khi đó, Chính phủ lại đang khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân. VASEP đề nghị:

Miễn xử phạt cho các lỗi nhỏ, giá trị dưới 50.000 đồng.

Áp dụng khoan hồng với lỗi lần đầu hoặc sai sót nhỏ, nhằm hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi và khởi nghiệp.

Ngành thủy sản cần chính sách thuế phù hợp để phát triển bền vững

Ngành thủy sản đóng góp tới 10 tỷ USD xuất khẩu mỗi năm, tạo việc làm cho hơn 4 triệu lao động và đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội và an ninh biển đảo. Để thực hiện Chiến lược phát triển thủy sản đến năm 2030, tầm nhìn 2045, ngành cần được hỗ trợ bằng chính sách thuế hợp lý, minh bạch và ổn định.

Hiệp hội VASEP trân trọng đề nghị Văn phòng Chính phủ, Bộ Tài chính cũng như các Bộ Ngành quan tâm sớm xem xét, tháo gỡ các vướng mắc nêu trên nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong sản xuất, kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh, góp phần thực hiện Chiến lược phát triển ngành thủy sản Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2045 theo Quyết định 339/QĐ-TTg của Chính phủ.

Công văn số 131/CV-VASEP ngày 30/7/2025 của Hiệp hội VASEP gửi Văn phòng Chính phủ và các Bộ Ngành liên quan