Kỹ thuật nuôi cá rô đồng

Cá rô đồng là loại cá sống tự nhiên và phổ biến ở vùng ĐBSCL, thích ứng tốt môi trường nước xấu; cá sinh sản với số lượng lớn, chất lượng thịt ngon, được thị trường ưa chuộng.

Hiệu quả cao

Nuôi cá rô đồng thâm canh là mô hình mang lại hiệu quả kinh tế khá cao. Những năm trước người dân nuôi cá rô đồng khoảng 8 – 10 tháng mới thu hoạch. Hiện, với hình thức nuôi thâm canh thì chỉ 5 – 6 tháng nếu áp dụng tốt các biện pháp kỹ thuật phù hợp thì thu hoạch, cá đạt trọng lượng khoảng 10 con/kg. Thịt cá rô đồng thơm ngon, được ưa chuộng và có giá bán khá cao trên thị trường. Mặc dù, cá rô đồng đưa vào nuôi dưới hình thức công nghiệp nhưng với đặc tính năng động thường xuyên bơi lội, quẫy mình nên chất lượng thịt cá rô đồng nuôi công nghiệp hoàn toàn không có sự thay đổi về mùi vị và độ dai của thịt so với cá tự nhiên, do đó cá rô đồng nuôi vẫn được người tiêu dùng ưa chuộng.

Đối với cá rô đồng sống ở nước ngọt, có cơ quan hô hấp phụ nên có thể nuôi được ở mật độ cao. Kích cỡ cá cái lớn hơn cá đực trong cùng độ tuổi và thời gian nuôi, con đực có thân hình nhỏ thon dài, con cái thân hình to tròn hơn. Cá ăn tạp thiên về thức ăn có nguồn gốc động vật, trong nuôi công nghiệp nếu cung cấp thức ăn không đủ độ đạm theo từng giai đoạn phát triển của cá thì cá chậm lớn, nếu thiếu thức ăn có thể con lớn sẽ ăn con nhỏ.

Kỹ thuật nuôi

Chọn ao nuôi

Ao nuôi cá rô đồng tốt nhất 500 – 1.000 m², gần nguồn nước sạch để dễ thay đổi nước. Bờ ao cần có rào lưới xung quanh để bảo vệ và tránh thất thoát cá. Đáy ao bằng phẳng và dốc về phía cống để dễ thu hoạch cá. Chiều cao mực nước ao nuôi khoảng 1,2 – 2 m.

Chuẩn bị ao

– Đối với ao cũ: Trước khi thả cá 7 – 10 ngày, phải tháo cạn nước, dọn sạch cây cỏ xung quanh bờ ao, vét bùn đáy ao, lấp hang hóc lỗ mọi xung quanh ao. Đối với ao mới phải lấy nước vào ngâm xả phèn nhiều lần.

– Bón vôi 5 – 10 kg/100 m² (ao vùng phèn bón 10 – 20 kg/100 m²), tác dụng của vôi là diệt khuẩn, diệt cá tạp, ổn định pH, nên bón vôi cải tạo ao vào lúc trưa nắng để tăng hiệu quả của vôi. Phơi đáy ao 3 – 5 ngày. Đối với ao không có điều kiện tháo cạn nước muốn diệt hết cá tạp, cá dữ dùng rễ dây thuốc cá hoặc chế phẩm dạng bột có chứa Rotenon để diệt cá tạp.

– Lấy nước vào ao qua túi lưới lọc mịn để ngăn cá tạp, địch hại, trứng cá vào ao nuôi. Kiểm tra các yếu tố môi trường đạt yêu cầu là có thể thả cá như pH = 6,5 – 8,5; ôxy = 3 – 8 mg/l, nhiệt độ nước 28 – 30⁰C.

Cá rô đồng được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng – Ảnh: Trần Út

Thả giống

Đối với cá rô đồng kết quả nuôi phụ thuộc rất lớn vào chất lượng cá giống. Khi chọn mua cá giống cần lưu ý các tiêu chuẩn sau: cá có màu sắc sáng đẹp, bơi lội nhanh nhẹn, không dị hình, trầy da, lỡ mình; cá giống trước khi xuất bán phải được luyện trong ao, rộng trong vèo và bỏ đói. Mật độ thả nuôi khoảng 15 – 25 con/m². Khi đem cá giống về không nên thả cá ra ao ngay mà phải ngâm bao cá cho nhiệt độ trong bao và ngoài ao cân bằng nhau mới mở bao cho cá bơi từ từ ra ngoài. Để phòng bệnh cho cá nên tắm cá giống qua nước muối 2 – 3% trong 5 – 10 phút.

Cho ăn, chăm sóc, quản lý

Với hình thức nuôi công nghiệp có thể cho cá ăn thức ăn viên suốt quá trình nuôi hoặc thức ăn tự chế từ nguồn phụ phẩm có nguồn gốc động vật. Lúc cá còn nhỏ, cho ăn thức ăn có hàm lượng đạm trên 30%, lượng thức ăn 5 – 7% tổng trọng lượng cá, cho ăn 3 – 4 lần/ngày. Khi cá lớn giảm dần hàm lượng đạm trong thức ăn nhưng phải trên 25%, lượng thức ăn 2 – 3% tổng trọng lượng cá; cho ăn 2 lần/ngày. Tuy nhiên, lượng thức ăn tăng giảm tùy theo mức độ sử dụng của cá (nhất là những ngày trời mưa cá bệnh nên giảm thức ăn). Nếu quản lý thức ăn tốt thì môi trường nước sẽ ổn định. Định kỳ kiểm tra đo các yếu tố môi trường để có biện pháp xử lý kịp thời. Định kỳ thay khoảng 30% nước trong ao nuôi, sau khi thay nước xong dùng vôi và muối (lần lượt từng loại) hòa nước tạt đều khắp ao để phòng bệnh cho cá. Khi nuôi khoảng 4 – 5 tháng cá đạt khoảng 10 con/kg là có thể xuất bán.

Ngoài những bước kỹ thuật cơ bản trên, khi nuôi cá rô đồng cần hết sức lưu ý thêm các đặc điểm mang tính bắt buộc đối với loài cá này như sau:

+ Nên nuôi bằng con giống nhân tạo và nhất là phải kiểm soát được nguồn gốc giống. Khi ương cá bột được 40 – 60 ngày thì có thể lọc lồng để cá tương đối đồng cỡ và qua đó chọn được đàn cá có tỷ lệ cá cái cao để nuôi. Như vậy cá sẽ mau lớn và năng suất hiệu quả sẽ cao (vì trong đàn cá giống có khoảng 50% là cá cái, 50% là cá đực; cá cái thường có kích cỡ lớn hơn cá đực nên khi lọc lồng cá cái sẽ ở lại trên lồng và chọn những cá cái này đem nuôi. Nếu người nuôi không biết rõ nguồn gốc cá giống khi mua dễ có khả năng bị mua nhầm là loại cá đực đã lọc lồng này).

+ Lưu ý: thức ăn phải đảm bảo hàm lượng đạm theo từng giai đoạn phát triển của cá và cho ăn liên tục đủ lượng vì nếu cho cá ăn không đủ chất và lượng cá sẽ chậm lớn, kéo dài thời gian nuôi và không đạt hiệu quả.

+ Thức ăn của cá rô đồng có hàm lượng đạm rất cao, nên nước ao rất mau dơ; cho nên có thể thả ghép cá sặc rằn khoảng 10% vì cá sặc rằn ăn lọc tảo hoặc trồng rau muống hay bèo, lục bình một góc ao (1/10 diện tích mặt ao) để hút chất dinh dưỡng vì thế phần nào giúp duy trì tốt chất lượng nước ao nuôi.

+ Vào giai đoạn chuyển mùa và vào mùa mưa, định kỳ 2 tuần/lần dùng vôi rải xung quanh bờ ao đồng thời ngâm vôi lấy nước vôi đó tạt đều khắp ao để ổn định pH và phòng bệnh cho cá (lượng vôi ngâm là 1 – 3 kg/100 m³ nước).

+ Trong suốt quá trình nuôi, cần lưu ý giữ cho nước ao thật tốt để phòng bệnh cho cá nhất là giai đoạn giữa vụ nuôi trở đi vì lúc này lượng chất thải từ cá, lượng thức ăn dư thừa, các lớp tảo chết tích tụ dưới đáy ao rất nhiều. Vì vậy, định kỳ thay nước ao nuôi, sử dụng các chất xử lý đáy ao như Zeolite hay chế phẩm sinh học.

Nếu người nuôi tìm hiểu kỹ những vấn đề kỹ thuật nuôi cá rô đồng như trên sẽ góp phần thành công cho vụ nuôi của mình.