Xuất khẩu thủy sản năm mới có sáng hơn?

Chế biến cá tra xuất khẩu.

Năm 2024 được dự báo tiếp tục có nhiều khó khăn, thách thức tác động đến tình hình sản xuất và xuất khẩu thủy sản.

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), năm 2023, lạm phát cao, nhu cầu giảm, tồn kho lớn, giá xuất khẩu giảm và những khó khăn, bất cập trong sản xuất kinh doanh trong nước khiến kết quả xuất khẩu thủy sản giảm 17% so với năm 2022 khi đạt 9 tỷ USD.

VASEP nhận định, năm 2024, nhiều khó khăn, thách thức sẽ tiếp tục chi phối tình hình sản xuất và xuất khẩu thủy sản.

Cụ thể, lạm phát ở các nước lớn đã được kiềm chế, kinh tế thế giới đã thoát đáy, nhưng phục hồi chậm, tác động đến nhu cầu tiêu thụ thủy sản. Các vấn đề địa chính trị trên thế giới làm xáo trộn thương mại toàn cầu trong đó có thủy sản. Hệ lụy là chi phí vận tải tăng, giá sản phẩm đầu vào cho nuôi trồng, chế biến thủy sản tăng.

Theo dự báo, có thể xuất hiện “cơn lốc” lạm phát mới ảnh hưởng đến nhu cầu tiêu thụ thủy sản trong năm 2024. Chu kỳ giảm giá nhiều loại thủy sản có thể vẫn tiếp diễn tới hết nửa đầu năm 2024. Chi phí thức ăn tiếp tục là thách thức lớn cho cả ngành nuôi tôm và cá tra…

Về thị trường, tại Mỹ, nhu cầu hồi phục chậm và xu hướng tăng nhập khẩu tôm giá rẻ từ Ecuador. Xuất khẩu tôm sang Mỹ sẽ khó khăn hơn nếu bị áp thuế chống trợ cấp. Trong khi thị trường Trung Quốc được dự báo nhu cầu phục hồi mạnh hơn nhưng trả giá thấp, khó cạnh tranh…

Trong các sản phẩm chủ lực, mặt hàng tôm tiếp tục cạnh tranh với tôm Ecuador và Ấn Độ về giá và nguồn cung. Tình trạng dư cung có thể vẫn tiếp diễn tới nửa đầu năm khi sản lượng tôm thế giới năm 2024 dự báo tăng 4,8%, lên 5,9 triệu tấn. Ecuador và Ấn Độ cũng đang tăng thị phần cả ở Mỹ, Trung Quốc, EU và Nhật Bản, đồng thời tăng xuất khẩu tôm chế biến dù tỷ trọng còn khiêm tốn.

Mặt hàng cá tra dự báo khả quan hơn khi tồn kho tại các thị trường Mỹ, Trung Quốc, EU không còn là vấn đề, giá xuất khẩu sẽ tăng trở lại ở các thị trường này. Ngoài sản phẩm phi-lê đông lạnh, xu hướng nhập khẩu cá tra giá trị gia tăng và các sản phẩm phụ (bong bóng cá, chả cá tra) tiếp tục tăng.

Trong khi đó, với hải sản, thẻ vàng IUU tiếp tục là thách thức, nếu không tháo gỡ được trong năm 2024 sẽ khiến xuất khẩu sang EU đình trệ vì thủ tục xác nhận, chứng nhận thủy sản khai thác còn bất cập vì các yếu tố nguồn lực, nhân lực và cơ sở hạ tầng không đáp ứng.

Những ngành hàng như cá ngừ, mực - bạch tuộc và cá biển bị ảnh hưởng nhiều nhất. Về tiêu thụ, nhu cầu thị trường tập trung vào các phân khúc hàng giá rẻ hơn như cá hộp, cá nguyên liệu để chế biến cá hộp, cá khô, tép khô…

Theo VASEP, dự báo xuất khẩu thủy sản Việt Nam sẽ hồi phục dần trong năm 2024 và khả quan hơn vào nửa cuối năm. Với sự thích nghi, điều chỉnh bối cảnh thị trường, dự đoán các doanh nghiệp thủy sản sẽ giúp doanh số xuất khẩu của ngành hồi phục trở lại mức 9,5-10 tỷ USD năm 2024. Trong đó, ngành tôm hướng tới mục tiêu 4 tỷ USD; cá tra đạt khoảng 1,9 tỷ USD; còn lại là các mặt hàng hải sản dự báo thu về khoảng 3,6-3,8 tỷ USD.

Cảnh Kỳ