Xuất khẩu thủy sản đẩy mạnh chiến lược đa dạng hóa

Các mặt hàng tôm chế biến sâu của Việt Nam được nhiều nước ưa chuộng.

Sau những tháng tăng trưởng mạnh mẽ, xuất khẩu thủy sản Việt Nam đã có dấu hiệu chững lại trong tháng 5/2025, với mức tăng thấp nhất kể từ đầu năm.

Tuy vậy, kim ngạch xuất khẩu cả 5 tháng vẫn đạt hơn 4 tỷ USD, phản ánh những nỗ lực vượt khó của toàn ngành trong bối cảnh thị trường nhiều 'sóng gió'.

Trong buổi Thông tin báo chí thường kỳ tháng 5/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, diễn ra tại Hà Nội ngày 3/6, Thứ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho biết, kim ngạch xuất khẩu thủy sản 5 tháng đầu năm 2025 đạt 4,11 tỷ USD, tăng 15,1% so với cùng kỳ năm 2024.

Về thị trường, các đơn vị chức năng của Bộ tiếp tục xử lý các vấn đề nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu thủy sản sang các thị trường, như Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản, Liên minh châu Âu (EU), đồng thời mở cửa các thị trường mới, còn nhiều tiềm năng như các nước Hồi giáo, Trung Đông, châu Phi…

Bên cạnh đó, trong bối cảnh Việt Nam sẽ kiện toàn chính quyền địa phương 2 cấp, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang đề xuất sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật với sự phân cấp, phân quyền và cải cách hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp, tạo động lực phát triển ngành, hoàn thành mục tiêu tăng trưởng và xuất khẩu - Thứ trưởng Phùng Đức Tiến chia sẻ.

Sau những tháng đầu năm tăng trưởng ấn tượng, xuất khẩu thủy sản Việt Nam trong tháng 5/2025 đã có dấu hiệu chững lại khi chỉ đạt 851 triệu USD, tăng 2,7% so với mức cùng kỳ năm ngoái – mức tăng thấp nhất kể từ đầu năm. Tuy vậy, lũy kế 5 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu vẫn đạt hơn 4 tỷ USD đã phản ánh nỗ lực vượt khó của toàn ngành trong bối cảnh thị trường nhiều “sóng gió”.

Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) Lê Hằng cho biết, để thích ứng biến động thương mại toàn cầu, nhiều doanh nghiệp thủy sản đã xác định lại chiến lược thị trường theo hướng đa dạng hóa và tăng cường chế biến sâu. Xuất khẩu sang khối thị trường được trợ lực bởi Hiệp định Ðối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) như Nhật Bản, Canada, Mexico tiếp tục duy trì đà tăng mạnh, đạt 224 triệu USD trong tháng 5 (tăng 7,9% so với cùng kỳ năm 2024) và hơn 1,15 tỷ USD trong 5 tháng (tăng 24,3%). Đáng chú ý, thị trường Nhật Bản tăng đột biến trong tháng 5 lên 836 triệu USD (mức tăng tới 546% so với cùng kỳ), cho thấy khả năng đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm thông qua các đơn hàng lớn và những ưu đãi thuế quan.

Thị trường Trung Quốc và Hồng Kông (Trung Quốc) cũng ghi nhận mức tăng ấn tượng, đạt gần 185 triệu USD trong tháng 5 và hơn 900 triệu USD trong 5 tháng, tăng lần lượt 22,3% và 48,6%. Đây là tín hiệu tích cực cho nỗ lực tái cấu trúc , đồng thời cho thấy sức hút từ các sản phẩm phù hợp khẩu vị, giá cả và chuỗi cung ứng thuận tiện.

Sự chuyển dịch cơ cấu sản phẩm chính là điểm sáng trong bức tranh xuất khẩu thủy sản Việt Nam. Các sản phẩm chế biến sâu, giàu giá trị gia tăng, như cá tra tẩm bột, mực chế biến, hay bạch tuộc đông lạnh… đều ghi nhận mức tăng trưởng mạnh, phản ánh xu hướng đáp ứng tốt các nhu cầu tiêu dùng tiện lợi và cao cấp tại những thị trường lớn, cho thấy doanh nghiệp Việt Nam đang chuyển hướng đầu tư mạnh vào công nghệ chế biến và đa dạng hóa sản phẩm để tăng sức cạnh tranh. Việc này không chỉ giúp tăng kim ngạch mà còn giảm phụ thuộc vào các thị trường truyền thống biến động.

Để duy trì đà tăng trưởng xuất khẩu thủy sản trong thời gian tới, VASEP khuyến nghị các doanh nghiệp tiếp tục thận trọng khi xuất khẩu sang thị trường Mỹ, cần tính toán thời điểm giao hàng hợp lý để vừa tránh rủi ro về thuế, vừa không mất đơn hàng. Trong điều kiện không thuận lợi, cần tái cơ cấu thị trường quyết liệt hơn nữa.

Về dài hạn, ngành thủy sản cần tranh thủ mạng lưới các FTA mà Việt Nam ký kết và triển khai với hơn 60 quốc gia và nền kinh tế để mở rộng thị trường, đồng thời nâng cấp hạ tầng, đầu tư vào truy xuất nguồn gốc, giảm chi phí logistics, tăng khả năng đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Các cơ quan chức năng cũng cần có chính sách tín dụng, hỗ trợ vùng nuôi và đầu tư chế biến để tăng năng lực cạnh tranh toàn ngành.

Lê Quân