Buôn bán tôm bố mẹ ở thị trường khó tính nhất châu Á

Tôm bố mẹ là "mỏ vàng" của ngành thủy sản.

Góc nhìn cụ thể về thương mại tôm giống bố mẹ ở nơi có thủ tục nhập khẩu tôm giống khó nhất ở Châu Á.

Chúng ta đều biết, chất lượng con giống sẽ quyết định sự thành bại ngay từ đầu của vụ nuôi. Cùng sự diễn biến phức tạp của dịch bệnh ngày nay, lựa chon chất lượng giống tốt càng ngày càng quan trọng. Có bao chúng ta tự hỏi nguồn giống chúng ta sử dụng có nguồn gốc từ tôm bố mẹ như thế nào? Thị trường tôm bố mẹ ra sao?

Ngày 09/09/2020, tác giả WillemVan Der Pijl đã cho xuất bản cuốn sách tổng hợp các bài cáo về các vấn đề liên quan tôm thẻ chân trắng bố mẹ, tác giả mong muốn qua những bài báo cáo này sẽ giúp chúng ta có cái nhìn khái quát và kiến thức sâu hơn trong ngành công nghiệp tôm. 

Bài viết sẽ trích lược một số thông tin cơ bản và sự phân tích của tác giả về thị trường tôm bố mẹ cụ thể Ấn Độ. 

Tổng quát

Báo cáo cho biết năm 2019, số lượng giống tôm thẻ chân trắng bố mẹ cung ứng cho thị trường là 1.3 đến 1.6 triệu con đạt giá trị 89 triệu đô la.

Thị trường lớn nhất cho giống F1 là Trung Quốc, Ấn Độ, Việt Nam và Indonesia. Phần còn lại là từ các nhà sản xuất nhỏ ở Châu Á như Malaysia, Philippines, Hàn Quốc, Sri Lanka và Đài Loan cũng như các nước Trung Đông, Châu Âu và Mỹ.

Gần đây khoảng 15% thị trường tôm bố mẹ giống F1 thế giới được cung cấp từ các nhà sản trong nước và phần còn lại là từ nhập khẩu. Ban đầu tôm bố mẹ được sản xuất tập trung ở Hawaii và nay đã có cụm sản xuất tôm khác đó là Florida/ Texas, Hawaii, Thái Lan và Mexico.

Xu hướng trong tương lai

Báo cáo lưu ý một số xu hướng giúp các nhà đầu tư và sản xuất có thể nhận thấy nhiều giá trị trong tương lai.

Bao gồm: 

• Quy mô thị trường tôm bố mẹ F1 có thể được kì vọng sẽ tăng trong những năm tới cùng với sự tăng trưởng của sản xuất tôm. Thị trường giống bố mẹ F1 sẽ phát triển với tốc độ chậm hơn sản lượng tôm nuôi mặc dù hiệu quả sản xuất, tỉ lệ sống và chất lượng ấu trùng (Post) được cải thiện.
• Thị phần sản xuất tôm bố mẹ F1 trong nước sẽ tăng lên cùng với chi phí nhập khẩu tôm bố mẹ F1 do sự thành lập trung tâm giống hạt nhân (NBCs) và trung tâm giống tổng hợp (BMCs) tại Châu Á và Trung Đông. Các trung tâm này có thể thuộc sở hữu của địa phương, nước ngoài hoặc liên doanh. Nhiều trung tâm được kì vọng sẽ xây dựng vào năm tới.
• Thị phần Trung Quốc đã có nhiều thay đổi theo hướng có lợi cho các nhà cung cấp ở Florida và Texas. Trong khi xu hướng này khó có thể thay đổi trong ngắn hạn và tùy thuộc vào sự phát triển của khả năng chống chịu dịch bệnh trong các chương trình giống của nhà cung cấp từ các vùng địa lí khác, các nhà cung cấp từ Florida và Texas có thể sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh lớn trong tương lai.
• Hầu như thị trường ở Nam Mỹ nhìn chung không ưa chuộng tôm bố mẹ sạch bệnh SPF bằng tôm bố mẹ tiếp xúc mầm bệnh APE. Tuy nhiên, ở những quốc gia có sự đầu tư hệ thống sản xuất chuyên sâu hơn như Brazil và Peru thì họ lại thích tôm SPF hơn là APE và kết quả họ nhận được cũng tốt hơn.

Phân tích thị trường ở Ấn Độ

Một trong những quốc gia được đề cập nhiều nhất là Ấn Độ.

Ấn Độ là nơi có thủ tục nhập khẩu khó nhất ở Châu Á, hầu như ngành công nghiệp tôm thẻ bố mẹ chủ yếu từ nhập khẩu. Hiện nay thị trường này được thống trị bởi công ty Kona Bay Shrimp và Shrimp Improvement Systems. CPF và Benchmark chưa tham gia được vào thị trường này, SyAqua thì chỉ mới bước đầu thâm nhập vào đầu năm nay. Như vậy sự cạnh tranh sẽ ngày càng tăng lên vòng 2 năm tới và không chỉ giữa các tổ chức nước ngoài mà còn từ các BMCs của Chính Phủ hay BMR Blue Genetics. (CPF, Benchmark, SyAqua, BMR Blue Genetics nhà cung cấp tôm bố mẹ).

Theo báo cáo cho thấy Ấn Độ đã nhập khẩu 223.425 tôm thẻ bố mẹ SPF vào năm 2019 và giảm nhẹ so với những năm trước, họ đã từng nhập khẩu đến 254.270 con. Nguyên nhân của việc giảm này là do người nuôi do dự việc thả giống sớm, như trường hợp tháng 4 năm 2018, giá tôm giảm. Năm 2019, việc thả giống trễ hơn bình thường và kéo dài trong vài tháng, điều này góp phần làm giảm nguy cơ rớt giá chung trong vụ nuôi đầu tiên của người dân.

Kona Bay Shrimp và Shrimp Improvement Systems (SIS) đã chiếm lĩnh thị trường năm 2019, cả hai đã cung cấp khoảng 100.000 giống chiếm khoảng 86% lượng tôm nhập khẩu. Ngoài ra còn có các nhà cung cấp nước ngoài khác hoạt động năm 2019 là Blue Genetics, American Penaeid Inc (API), Sea Products Development (SPD) và Molokai Broodstock Company (MBC). Một tổ chức giống MBC (trung tâm giống tổng hợp) của địa phương được do Chính Phủ điều hành là RGCA cung cung cấp hơn 11.000 con tôm bố mẹ năm 2019.

Năm 2019, có 311 cơ sở ương giống đủ điều kiện để nhập khẩu tôm bố mẹ và có khoảng 140 cơ sở đã bắt đầu tiến hành nhập khẩu.

Vaisakhi là một trong những nhà nhập khẩu tôm giống bố mẹ lớn nhất Ấn Độ, khoảng 15.000 con và 1.000 con từ RGCA năm 2019. Công ty có kế hoạch sẽ tăng lượng nhập khẩu hơn nữa sau khi họ hoàn thành việc xây dựng cơ sở ương giống mới của mình. Thêm vào đó, ngoài là một doanh nghiệp ương giống, họ còn là một doanh nghiệp nông dân lớn nhất ở Ấn Độ và họ đang có thêm kế hoạch mở rộng sang chế biến.

BMR là nhà nhập khẩu lớn thứ 2 năm 2019, với hơn 13.000 tôm bố mẹ. Ngoài ra họ cũng có BMC (trung tâm giống tổng hợp)  của riêng mình và nhập khẩu hậu ấu trùng tôm bố mẹ từ Blue Genetics, Mexico. Với khoảng 10.000-25.000 tôm bố mẹ được sản xuất từ BMC của mình, năm 2019 họ trở thành một nhà cung ứng tôm bố mẹ nội địa quan trọng và sản lượng đạt 80.000 tôm bố mẹ hàng năm. Trong những năm tới sản xuất sẽ ngày càng tăng thêm.

Nhà nhập khẩu lớn thứ 3 là Sapthagiri Group, họ phát triển rất nhanh và chủ yếu họ sử dụng giống địa phương. Họ điều dành từ 15 -20 trại giống.

CP Aquaculture Ấn Độ nhập khẩu chỉ 3.600 tôm bố mẹ và có 5.200 tôm bố mẹ từ RGCA BMC (trung tâm giống tổng hợp) năm 2019 nên được xem là nhà nhập khẩu, người mua hàng lớn thứ 4 ở đây.

Báo cáo cũng bao gồm những hiểu biết sâu sắc về sự phát triển mới nhất trong ngành này. “Ishi Marine đang là công ty nuôi trồng thủy sản dẫn đầu tại Gujarat, tuần rồi họ đã tiến hành nhập khẩu lô hàng tôm sú Moana bố mẹ và bắt đầu vận hành tôm sú BMC (trung tâm giống tổng hợp) thương mại đầu tiên tại Ấn Độ” theo van der Pijl.

Xu hướng tại Ấn Độ

Xuất khẩu tôm ở Ấn Độ với tham vọng sẽ tăng sản lượng từ 600.000-700.000 tấn năm 2019 lên hơn 1 triệu tấn trong 2 năm tới. Như vậy, năm 2019 yêu cầu tôm giống bố mẹ phải có của họ là 234.000-260.000 và nay là 400.000-450.000.

Sản xuất tôm bố mẹ trong nước sẽ cạnh tranh với tôm nhập khẩu. Tuy nhiên, với năng lực sản xuất tôm bố mẹ tại địa phương cùng nhu cầu trong những năm tới, số lượng tôm nhập khẩu sẽ ổn định hoặc có tăng nhẹ.

Các nhà sản xuất thức ăn và xuất khẩu tôm đã phối hợp cùng các nhà sản xuất tôm giống trong chuỗi cung ứng và dịch vụ của họ nhằm tăng khách hàng thân thiết của họ là người nông dân và nhà phân phối.

Sự kết hợp giữa các trại giống là điều tất yếu. Những năm gần đây, những nhóm như Sapthagiri và SVR đã mua lại các trại giống nhỏ và tăng thị phần lên. Số lượng các công ty nhập khẩu giảm đi nhưng những nhóm nhập khẩu lại tăng lên.